نقش غرايز در تكامل جامعه ها

سخن درباره تكامل فرد به گونه اى به پايان رسيد اكنون لازم است كه تكامل جامعه ها را به گونه اى ديگر مورد بررسى قرار دهيم.

در تكامل جوامع انسانى، در دو مورد مى توان سخن گفت:

1ـ علل و ريشه هاى تكامل به طور كلى چيست؟

2ـ علل مبارزه گروهى با گروه ديگر چيست؟

بحث نخست مربوط به علل محرك تاريخ است و اين كه حركت و گردش چرخ هاى تاريخ مربوط به كدام عامل و يا عوامل است، و اين همان بحث گسترده اى است كه در بخش ماترياليسم تاريخى از آن بحث مى شود. گروهى تك عاملى و گروهى ديگر چند عاملى مى باشند، در اين ميان ماركس از گروه تك عاملى است و زير بناى تاريخ بشرى و موتور محرك تاريخ را عامل اقتصادى و طبقاتى مى داند.

ما فعلا وارد اين بحث نمى شويم و فقط به تأثير غرايز در تكامل كلى تاريخ اشاره مى كنيم آن گاه به علل مبارزه ها در تاريخ كه مورد نظر ماركسيسم است و مى خواهد آن را از طريق مثلث «هگل» توجيه كند، اشاره مى كنيم.

در ميان غرايز فقط نهادهاى عالى و از ميان آن ها چهار حس اصيل را كه به حق بايد آن ها را زير بناى زندگى اجتماع انسان دانست متذكر مى شويم اين چهار حس عبارتند از:

1ـ حس كنجكاوى;

2ـ حس نيكى;