اين تمدن آنچه را در هر يك از آن دو داراى بيشترين ارزش است تأليف مى كند.

اين تمدن جديد به صورت يك وضع (تز) جديد در مى آيد كه به نوبت وضع مقابل (آنتى تز) خود را مى پروراند. و همين طور بى نهايت...

ماركسيسم اين نظريه را در بست پذيرفته است و پرفسور «بارنت ساورى» نظريه ماركس را در جمله هاى كوتاهى به طور روشن بيان مى كند و مى گويد: پيروان ماركس مى گويند هر چيز شامل دو نيروى متقابل اصلى است: يكى موسوم به وضع (تز) و ديگرى به نام وضع مقابل (آنتى تز) در نتيجه تقابل و تعارض اين دو، وضع سوم جديدى پديد مى آيد كه جامع آن دو است به نام وضع مجامع (سنتز) كه دو وضع اولى در آن منحل مى شود، اما در مقابل اين وضع مجامع باز وضع ديگرى پديد مى آيد و از تعارض و تأليف اين دو، باز وضع مجامع ديگرى حاصل مى شود و به همين وجه، اين سير تقابل و تأليف و منحل شدن در وضع ديگر ادامه مى يابد و هر وضع سومى نسبت به دو وضع كه در آن منحل شده است برترى دارد.

تنها تفاوتى كه ميان نظريه هگل و ماركس در تبيين تاريخ از طريق ديالك تيك وجود دارد اين است كه هگل طرح خود را در مورد ملت ها به كار مى برد; ملتى را مقابل ملتى قرار مى دهد، ملتى را به صورت وضع (تز) و ملت ديگرى را وضع مقابل آن تلقى مى كند و سرانجام از اين كشمكش، تمدن جديد سر برمى آورد.

در حالى كه ماركس طرح خود را در مورد طبقات به كار مى برد و