است و فرد با پذيرش آن ها در زمره ى مسلمانان در مى آيد، و با انكار آن ها از اردوگاه مسلمانان خارج مى شود.

چنين انكارى بايد بى پرده و صريح و بدون كوچك ترين احتمال مخالفى صورت گيرد تا راه را بر هرگونه توجيهى ببندد و نتوان به هيچ وجه او را معتقد به اصول اسلامى شمرد. اين اصول عبارت است از اعتقاد به وجود خداوند يگانه، رسالت رسول گرامى اسلام و وجود حيات پس از مرگ يا معاد.

2. انكار امورى كه دينى بودن آن ها بديهى است و همه ى مسلمانان جملگى به وجود آن ها در اسلام اذعان دارند. اين گونه امور «ضرورى دين» شمرده مى شوند، بدين معنا كه: «ضرورى دين چيزى است كه جزء دين بودنش، نياز به استدلال و دقت نداشته باشد و جزء دين بودنش را هر مسلمانى مى داند، مگر اين كه تازه مسلمان باشد».[1]

امّا آيا، صرف انكار ضرورى دين در هر شرايطى موجب ارتداد است، يا تنها در شرايط خاصى موجب ارتداد مى گردد؟

مطابق نظر مشهور فقهاى شيعه، صرف انكار ضرورى دين، بى آن كه همراه و ملازم با انكار اصول دين باشد، موجب ارتداد نيست، علاوه بر اين كه بايد اين ملازمه نزد گوينده و منكرِ ضرورى، اثبات شده و مشخص باشد، و نيز او خود را ملتزم و پاى بند به اين انكار نشان دهد. يعنى او از روى علم و آگاهى، بداند كه انكار ضرورى دين به معناى انكار اصول دين است و به انكار اصول دين كه در واقع انكار اصل دين است، متعهد و پاى بند باشد. بنابراين انكار ضرورى دين در صورتى