بررسى نمايد و پس از آگاهى از آنها، تلاش علمى و فكرى را آغاز كند و حق را از باطل جدا نمايد، يا اينكه نخست بايد به تلاش تفسيرى خود بپردازد و در تصميم نهائى به اقوال و ديگر نظرات آنها مراجعه نمايد.

براى يك فرد مبتدى، راه نخست مفيد تر است و درحالى كه براى يك فرد محقق، راه دوم متعين مى باشد، زيرا چه بسا آگاهى از آراء و نظرات، انسان را از تحقيق و بررسى باز دارد.

9 ـ پرهيز از هرنوع پيشداورى

بررسى آيات قرآن با موضع گيرى هاى قبلى، آفت بزرگ تفسير است، فردى كه با عقايد پيشين، وانديشه هاى از پيش ساخته خود، به قرآن بنگرد و هدف اين باشد كه براى نظريه خود از قرآن دليلى جستجو كند يك چنين فرد نمى تواند از مقاصد واقعى قرآن آگاهى پيدا كند و مقصود را به دست آورد.

مفسر بايد با كمال بى طرفى و بدون هرنوع عقيده از پيش ساخته به قرآن بنگرد، تا بر مقاصد قرآن دست يابد.

هرنوع موضع گيرى قبلى، حجاب عظيمى است ميان مفسر و مقاصد قرآن وسبب مى گردد كه مفسر به جاى اينكه عقيده را بر قرآن عرضه بدارد، قرآن را برعقيده تطبيق كند، و به جاى شاگردى بر قرآن، بر آن استادى كند.

محدثان اسلامى بالإتفاق از رسول گرامى حديث ياد شده در زير را نقل كرده اند و آن اين كه پيامبر (صلى الله عليه وآله وسلم)فرمود:

« مَنْ فَسَّرَ الْقُرْآنَ بِرَأيِهِ فَلْيَتَبَوَّء مَقْعَدَهُ مِنَ النّارِِ».

( هركس قرآن را با رأى خود ( با پيشداورى واتخاذ موضع گيرى هاى قبلى ) تفسير كند، براى خود جايگاهى از آتش اخذ كند).

مقصود از تفسير به رأى، جز آنچه كه گفته شد، نيست.