نام کتاب : تفسيراحسنالحديث نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 4 صفحه : 243
یعنی: پس از جنگ اگر ملامتشان کردید قسم خواهند خورد که اگر معذور
نبودیم حتما با شما بیرون میشدیم ولی با این کار که در سفر سهل به فکر
غنیمت بیرون میشوند و در سفر پررنج عذر میآورند، خود را به هلاکت
میاندازند، یا با این سوگند دروغ خود را هلاک میکنند ولی خدا گواه است که
دروغ میگویند منافق کارش همین است. 43- عَفَا اللَّهُ عَنْکَ لِمَ أَذِنْتَ لَهُمْ حَتَّی یَتَبَیَّنَ لَکَ الَّذِینَ صَدَقُوا وَ تَعْلَمَ الْکاذِبِینَ. آن
گاه که منافقان آمدند و از آن حضرت خواستند که اجازه بدهد بمانند و در جنگ
شرکت نکنند معلوم نشد که آیا عذر موجه دارند یا علّت اعتذار، نفاق بوده
است ولی اگر اجازه نمیداد، آنها قهرا نمیآمدند و دروغگوییشان معلوم
میشد، احتمال دارد که «لهم» راجع به همه باشد نه فقط به منافقان. یعنی اگر مطلقا اجازه نمیدادی مؤمنان بهر تقدیر که بود میآمدند و منافقان نمیآمدند، کذب و نفاقشان معلوم میشد. لحن
عَفَا اللَّهُ عَنْکَ طوری است که میفهماند: انسب بود آن حضرت اذنشان
ندهد، نه اینکه آن حضرت در اذن دادن گناه کرده باشد، در آیات بعدی خواهد
آمد که: اگر منافقان با شما میآمدند اختلاف و تباهی به وجود میآوردند آن
بزرگوار قهرا در اذن دادن این حسابها را کرده بود، آیه همین قدر میگوید:
خدایت ببخشد چرا اذنشان دادی اصلح آن بود که اذن ندهی و با این امتحان ساده
کذبشان روشن شود ولی اینکه آن حضرت در این کار گناهی کرده و خدا عفوش
فرموده از آیه به طور وضوح فهمیده نمیشود، ظاهرا فقط انسب و غیر انسب در
نظر است. 44- لا یَسْتَأْذِنُکَ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ أَنْ یُجاهِدُوا
نام کتاب : تفسيراحسنالحديث نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 4 صفحه : 243