نام کتاب : تفسيراحسنالحديث نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 2 صفحه : 50
إِنَّ اللَّهَ فالِقُ
الْحَبِّ وَ النَّوی یُخْرِجُ الْحَیَّ مِنَ الْمَیِّتِ وَ مُخْرِجُ
الْمَیِّتِ مِنَ الْحَیِّ ذلِکُمُ اللَّهُ انعام/ 95 مسئله روشنتر است.
زیرا اوّل شکافتن دانه و هسته نقل شده، سپس بیرون آمدن زنده از مرده. در
روایات اهل بیت علیهم السّلام هست که در تفسیر آیه فرمودهاند: «تخرج
المؤمن من الکافر و تخرج الکافر من المؤمن»[1] یعنی مؤمن را از صلب کافر و
کافر را از صلب مؤمن خارج میسازد، در قرآن مجید بکافر «میّت» گفته شده و
بمؤمن «حیّ» مثل: إِنَّکَ لا تُسْمِعُ الْمَوْتی نمل/ 80 که مراد کفار
هستند و مثل: أَ وَ مَنْ کانَ مَیْتاً فَأَحْیَیْناهُ وَ جَعَلْنا لَهُ
نُوراً یَمْشِی بِهِ فِی النَّاسِ انعام/ 122، معلوم است که مراد زندگی و
مرگ معنوی است. روایات بالا در کتابهای اهل سنّت نیز نقل شده، ناگفته نماند
اگر الف و لام «الحی- المیت» برای استغراق باشد شامل این تفسیر نیز خواهد
بود، به نظرم امامان علیهم السّلام باستناد عموم آیه چنین فرمودهاند و
اللَّه اعلم وَ تَرْزُقُ مَنْ تَشاءُ بِغَیْرِ حِسابٍ این تعبیر پنج بار در
قرآن مجید تکرار شده و در آیه دیگر آمده إِنَّما یُوَفَّی الصَّابِرُونَ
أَجْرَهُمْ بِغَیْرِ حِسابٍ زمر/ 10، از این موارد بعضی شامل دنیا، بعضی
شامل آخرت و بعضی شامل هر دو است به نظر میآید بیحساب بودن با مقایسه با
تلاش است، این سخن در پاداش آخرت کاملا روشن است که اجر بیپایان آن با عمل
چند روزه دنیا مقایسه نمیشود، در دنیا نیز بعضی پادشاها نسبت بتلاشها
چندین برابر میباشند و بعضی نعمتها بدون تلاش بانسان میرسند و نظیر آن،
این مطلب در قاموس قرآن (حسب) مشروحا بررسی شده است. بعضی از بزرگان
فرموده معنی بِغَیْرِ حِسابٍ آنست که: خدا به بندگان هر چه میدهد عطیّه محض
است، بندگان استحقاق عوضی از خدا ندارند، معنای بِغَیْرِ حِسابٍ بغیر
استحقاق است. مخفی نماند این مطلب شامل همه بندگان است و هیچ کس در خدا
حقّی ندارد ولی قید «من تشاء- الصابرون» نشان میدهد که مراد از آیات همه
مردم نیست وعده بخصوصی مراد است.[1] مجمع البیان.
نام کتاب : تفسيراحسنالحديث نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 2 صفحه : 50