تفسيراحسن‌الحديث - قرشی، سید علی اکبر

نام کتاب : تفسيراحسن‌الحديث نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 2 صفحه : 48

مردم می‌گویند: خدا حکومت را بما داده، بنی امیه آن را گرفته‌اند مانند کسی که جامه‌ای دارد دیگری از دستش می‌گیرد، لباس مال آن نیست که گرفته است، راوی حکومت بنی امیه را از قسم اول و دوم گمان کرده ولی امام علیه السّلام جواب داده که از قسم سوم است. آنچه درباره تُؤْتِی الْمُلْکَ گفته شده درباره وَ تَنْزِعُ الْمُلْکَ ... نیز صادق است.
وَ تُعِزُّ مَنْ تَشاءُ وَ تُذِلُّ مَنْ تَشاءُ عزت و ذلت خواه در اثر حکومت و عدم آن باشد یا در اثر عوامل دیگر، باید در لفظ «تشاء» دقت نمود، مثلا انسان اگر یک عدد سیب تازه و معطر را به بیند آن را می‌خواهد و می‌پسندد و اگر یک عدد سیب گندیده را به بیند آن را نمی‌پسندد، این خواستن و نخواستن گزاف نیست بلکه ناشی از خوبی و بدی سیب است، علی هذا، مشیت خدا بعد از مشیت انسان است یعنی هر که بخواهد عزیز شود خدا عزت او را می‌خواهد و هر که بخواهد ذلیل شود خدا ذلت او را می‌خواهد چنان که ذیل آیه بیست و ششم از سوره بقره توضیح داده شد، بعبارت دیگر: هر که باسباب عزت چنگ زد و خواست عزیز شود خدا عزت او را می‌خواهد و عزیزش می‌کند و بالعکس.
بِیَدِکَ الْخَیْرُ إِنَّکَ عَلی کُلِّ شَیْ‌ءٍ قَدِیرٌ لفظ خیر در قرآن مجید هم «اسم» بکار رفته یعنی مرغوب پسندیده. و هم «اسم تفضیل» در صورتی که با «من» باشد این معنی روشنتر است مثل: نَأْتِ بِخَیْرٍ مِنْها أَوْ مِثْلِها بقره/ 106، ارباب تفسیر «خیر» را در آیه اسم گرفته و گفته‌اند: همه خیرها در دست خداست، بعضی در آیه «و الشرّ» مقدّر کرده است یعنی خیر و شرّ در دست خداست (گویی خواسته از استدلال «معتزله» بگریزد که گویند: شر بخدا نسبت داده نمی‌شود) ولی به نظرم «خیر» در آیه بمعنی اختیار است و این جمله، استدلال بصدر آیه است یعنی اختیار عزت و ذلّت، دادن و گرفتن آنها در دست تو است و تو بهر چیز توانایی [1]

[1] اهل لغت گر چه «خیر» را اختیار معنی نکرده‌اند ولی اصل آن همان اختیار و انتخاب است.

نام کتاب : تفسيراحسن‌الحديث نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 2 صفحه : 48

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست