نام کتاب : تفسيراحسنالحديث نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 2 صفحه : 324
شرحها
در این دو آیه، توبه و کیفیّت و حکم آن بیان گردیده و با آیات گذشته
بیتناسب نیست زیرا که آیه گذشته ناظر بتوبه گناهکار بود، در عین حال این
دو آیه، توبه را بطور مستقل بررسی میکنند. 17- إِنَّمَا التَّوْبَةُ عَلَی اللَّهِ لِلَّذِینَ یَعْمَلُونَ السُّوءَ بِجَهالَةٍ ثُمَّ یَتُوبُونَ مِنْ قَرِیبٍ [1]. مراد
از «التوبة» توبه خدا و پذیرش توبه است. و مراد از «جهالة» کم خردی و
بیاعتنایی است، لفظ «السوء» که مفرد است با ملاحظه یَتُوبُونَ مِنْ
قَرِیبٍ میرساند که شخص بعد از گناه بزودی توبه کند و نگذارد «السّوء»
مبدّل به «السیئات» شود. و اینکه توبه تا آخر عمر پذیرفته است از دلائل
دیگر استفاده میشود. این آیه میگوید: خدا فقط از کسی توبه را میپذیرد که
از روی بیاعتنایی گناهی بکند سپس بزودی توبه نماید چنان که فرموده:
فَأُولئِکَ یَتُوبُ اللَّهُ عَلَیْهِمْ وَ کانَ اللَّهُ عَلِیماً حَکِیماً
دو وصف علم و حکمت نشان میدهد که خدا میداند گناه بنده چیست و چه وقت
توبه کرد و این حکم از روی حکمت و مصلحت است. 18- وَ لَیْسَتِ
التَّوْبَةُ لِلَّذِینَ یَعْمَلُونَ السَّیِّئاتِ حَتَّی إِذا حَضَرَ
أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قالَ إِنِّی تُبْتُ الْآنَ وَ لَا الَّذِینَ
یَمُوتُونَ وَ هُمْ کُفَّارٌ. مراد از «التوبة» توبه خدا و به اصطلاح
پذیرش توبه از جانب خداست، منظور از حَضَرَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ یقین به
مرگ است در صافی از امام صادق صلوات
[1]
در تمام قرآن توبهای که از جانب خداست با «علی» آمده و توبه بندگان با
«الی» مثل یَتُوبُ إِلَی اللَّهِ مَتاباً، در آیه فوق «علی» نوعی تعهد را
میرساند که خدا متعهد قبول چنین توبه است.
نام کتاب : تفسيراحسنالحديث نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 2 صفحه : 324