النّكر و المنكر.گفتا [1]:نيز امربه‌معروف [2]كه مردمان را طاعت فرماى از واجبات و مندوبات،و قال الشّاعر في العرف:

من يفعل الخير لا يعدم جوازيه لن يذهب العرف بين اللّه و النّاس
عطا گفت: وَ أْمُرْ بِالْعُرْفِ ،يعنى به لااله‌الّاالله.و روايت كرده‌اند از رسول -عليه السّلام-كه گفت:جبرئيل-عليه السّلام-مرا گفت در اين آيت كه: وَ أْمُرْ بِالْعُرْفِ ،معنى آن است؛

ان تصل من قطعك و تعطى من حرمك و تصفح عمّن ظلمك ؛آن‌كه بپيوندى با آن‌كه از تو ببرد،و بدهى آن را كه تو را ندهد،و عفو كنى آن را كه بر تو ظلم كند؛پس شاعرى آن را نظم كرد و گفت:

[مكارم الاخلاق في ثلاثة] [3] من كملت فيه فذا كلّ الفتى
اعطاء من تحرمه و وصل من تقطعه و العفو عمّن اعتدى
صادق-عليه السّلام-گفت:خداى تعالى مكارم اخلاق فرمود و در همه قرآن آيتى نيست جامع‌تر مكارم اخلاق را از اين آيت.و رسول-عليه السّلام-گفت:

بعثت لا تمّم مكارم الاخلاق. و بعضى گفتند [4]زنان رسول گفتند [5].مكارم اخلاق ده چيز است:آن‌كه راست گويد،و مسلمانان را به راست دارد،و سائل را عطا دهد،و مكافات نيكوى كند،و صلت رحم كند،و اداى امانت كند،و همسايه را حرمت دارد،و رفيق را با پناه گيرد،و مهمان را طعام دهد؛و سر همه مكارم اخلاق شرم است،ابو جعفر القرشىّ گفت:

كلّ الأمور تزول عنك و تنقضى الّا الثّناء فانّه لك باق
و لو انّنى خيّرت كلّ فضيلة ما اخترت غير مكارم الاخلاق
وَ أَعْرِضْ عَنِ الْجٰاهِلِينَ ؛بگرد از جاهلان و با ايشان مخالطت مكن،يعنى با كافران.مفسّران گفتند:ابو جهل را خواست و اصحابش را و اين منسوخ كرد به آية السّيف.

وَ إِمّٰا يَنْزَغَنَّكَ ،عبد الرّحمن بن زيد گفت:چون آيت اوّل آمد خُذِ الْعَفْوَ وَ أْمُرْ بِالْعُرْفِ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْجٰاهِلِينَ ،رسول-عليه السّلام-گفت:يا رب:با خشم چه