بيت المقدّس است.عبد اللّٰه عمرو [1]گفت:مقدار آن‌كه از حرم [2]محرّم است در زمين و آسمان همچنان محرّم است و مقدار آنچه مقدّس است در زمين در آسمان همچندان مقدّس است.عكرمه و سدّى و ابن زيد گفتند:اريحاست.كلبى گفت:دمشق است و فلسطين [3]و بعضى اردن.قتاده گفت:جملۀ شام است.و زمين شام و بيت المقدّس مسكن انبيا بود در عهد پيشين.و«مقدّس»در لغت مطهّر باشد و تقديس تطهير باشد و قدس طهارت [4]باشد و بيت المقدّس را از اين جا[378-ر]خوانند و تقديس تسبيح باشد و هر دو تنزيه خداى باشد از ناشايست [5].و قوله: كَتَبَ اللّٰهُ لَكُمْ ،يعنى در لوح محفوظ خداى بنوشت كه آن مسكن ايشان خواهد بودن [6].

و اگر گويند چگونه نوشته باشد خداى تعالى ايشان را به آن‌كه مى‌گويد، فَإِنَّهٰا مُحَرَّمَةٌ عَلَيْهِمْ [7]،گوييم از اين چند جواب است:يكى آن‌كه خداى تعالى آن زمين به هبۀ ايشان كرد و معنى«كتب»اين است چون ايشان عصيان كردند ايشان را از آن محروم كرد و اين قول ابن اسحاق است.

جواب ديگر آن است كه نوشته بود [8]براى ايشان چون عصيان كردند چهل سال از آن ميانه استثنا كرد و اين بمثابت آن باشد كه كسى گويد فلان‌جاى تر است جملۀ روزگار مگر چهل سال به استثنا تخصيص كند.

جواب ديگر آن است كه آنان كه بر ايشان حرام بود دگرند و آنان كه ايشان را نوشتند [9]دگرند آنان كه ايشان را نوشتند از پس موسى به دو ماه با يوشع بن نون در آنجا شدند.

جوابى ديگر آن است كه اگر ظاهر بر عموم است مراد جماعتى‌اند كه بى‌فرمانى كردند و پيش از موسى-عليه السّلام-در شهر شدند و آنان كه نشدند داخل نه‌اند در خطاب وَ لاٰ تَرْتَدُّوا عَلىٰ أَدْبٰارِكُمْ ،و بر مگردى بر پسهاتان [10]،دو قول گفتند در