كفران كنند. مِنْ بَعْدِ مٰا جٰاءَتْهُ ،و اين لفظ به كتاب لا يقتر است،و تأنيث بر لفظ نعمت كرد،و«فا»به جواب شرط آمد،و ضميرى كه بايد كه عايد بود با جمله شرطى در او مقدّر است،و التّقدير:شديد العقاب[له] [1]،كما هو في قوله: وَ لَمَنْ صَبَرَ وَ غَفَرَ إِنَّ ذٰلِكَ لَمِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ [2]،و التّقدير انّ ذلك منه،خداى تعالى سخت عقوبت است او را.

قوله: زُيِّنَ لِلَّذِينَ كَفَرُوا الْحَيٰاةُ الدُّنْيٰا ،بياراستند براى كافران.عبد اللّٰه عبّاس گفت:آيت در شأن ابو جهل هشام آمد و مشركان عرب كه ايشان سخريّت و فسوس كردندى بر درويشان مسلمانان،و تنعّم كردندى به مالى و معيشتى كه ايشان را بود، و گفتندى:اگر محمّد [3]حق بودى،سادات و اشراف ما او را متابعت كردندى،نه اين [4]مشتى ضعفا و مساكين چون عبد اللّٰه مسعود و عمّار و صهيب و سالم و خبّاب،و اين روايت كلبى است از ابو صالح از عبد اللّٰه عبّاس.

و مقاتل گفت:آيت در منافقان آمد-عبد اللّٰه ابىّ سلول و اصحابش-كه ايشان تنعّم كردندى و از ضعفاى اصحاب رسول سخريّت كردندى،گفتندى كه:جماعت را ببينى كه محمّد به اينان غلبه خواهد كردن ما را.

عطا گفت:آيت در علما و رؤساى جهودان آمد از بنى قريظه و بنى النّضير و بني قينقاع سخريّت كردند [5]از فقراى اصحاب رسول،حق‌تعالى گفت:من مالهاى ايشان به روزى شما كنم بر سبيل غنيمت بى‌قتال،على اسهل الوجوه و ايسرها، و ذلك قوله في آخر الآية: وَ اللّٰهُ يَرْزُقُ مَنْ يَشٰاءُ بِغَيْرِ حِسٰابٍ.

مجاهد و حميد در شاذّ خواندند:«زيّن»به فتح«زا»و«يا»،على تقدير:زيّن اللّٰه،براى آن‌كه بر قرائت عام معنى هم اين [6]باشد،و آنچه با خداى اضافت كنند به اين لفظ كنند كقوله: عُلِّمْنٰا مَنْطِقَ الطَّيْرِ [7]...، وَ أُوتِيَتْ مِنْ كُلِّ شَيْءٍ [8]...،و: