نام کتاب : روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن نویسنده : الرازي، ابوالفتوح جلد : 2 صفحه : 96
چيزهايى بيند [1]كه فهم كلام او بهتر تواند [2]كردن از آنان كه كلام او شنوند و او را نبينند [3]و او به ايشان ننگرد.
بهرى دگر گفتند:«انظرنا»،در جاى انظرنا استعمال كرد،فعل در معنى افعل،و در حرف [4]ابىّ كعب چنين است،و معنى آن است كه:ما را مهلت ده تا چون تو سخنى بگويى ما فهم آن بكنيم و در آن انديشه كنيم پس از آن چيزى ديگر بگو، چنان كه در«انظرنا»به معنى انتظرنا شرح داديم.
قطرب گفت:«راعنا»و«انظرنا»به معنى يكى است،جز آنكه در عرف يكى نكوست و يكى زشت،به يكى امر كرد و از يكى نهى.
و از جمله اقوال و وجوه آن بهتر است كه نظر به معنى انتظار باشد،چه ظاهر بر جاى خود باشد و معنى بر جاى خود.و«نظر»به معنى انتظار در قرآن و كلام عرب شايع و ظاهر است،قال اللّه تعالى: وَ إِنِّي مُرْسِلَةٌ إِلَيْهِمْ بِهَدِيَّةٍ فَنٰاظِرَةٌ [5]... ،اى منتظرة، و قال امرؤ القيس:
فانّكما ان تنظرانى ساعة من الدّهر ينفعني لدى [6]امّ جندب مجاهد گفت معنى آن است كه:فهّمنا،ما را مفهوم گردان.يمان گفت:بين لنا،ما را بيان كن. وَ اسْمَعُوا ،بشنوى،يعنى طاعت دارى،براى آنكه غرض از سمع طاعت است.و گفتهاند:مراد آن است كه بشنوى اين آيات كه بر شما مىخوانند.
وَ لِلْكٰافِرِينَ عَذٰابٌ أَلِيمٌ ،و كافران را،يعنى جهودان را عذابى خواهد بودن مولم موجع،فعيل است به معنى مفعل،چنان كه شاعر گفت:
امن ريحانة الدّاعى السّميع يؤرّقني و اصحابي هجوع و بيان كرديم كه:عذاب استمرار الم بود،من قولهم:ماء عذب.
مٰا يَوَدُّ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتٰابِ ،سبب نزول آيت آن بود كه مسلمانان حلفاى خود را گفتند:ايمان آرى از جمله جهودان،ايشان گفتند:در ايمان به محمّد خيرى نيست،و ما خواستمانى كه در آن [7]خيرى بودى تا ما نيز به آن خير برسيدمانى،