نام کتاب : روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن نویسنده : الرازي، ابوالفتوح جلد : 17 صفحه : 305
گفت:مؤمنان به خلاف آنند. طٰاعَةٌ ،اى و للمؤمنين،مؤمنان را طاعتى هست و سخنى نيكو.
فَإِذٰا عَزَمَ الْأَمْرُ ،چون عزم كند كار،يعنى،چون درست شود و جد گردد و به آنجا رسد كه بر او عزم كنند،من باب قوله: ...فَمٰا رَبِحَتْ تِجٰارَتُهُمْ [1]... ،و المعنى فما ربحوا تجارتهم،چهكار عزم نبود،چنان كه تجارت رابح [2]،انما يعزم على الامر و يربح [3]فى التجارة،و من باب قولهم:ليل نائم و نهار صائم،انما [4]ينام و يصام فيهما. فَلَوْ صَدَقُوا اللّٰهَ ،گفت [5]:كار سخت شد و درست گشت،يعنى كار جهاد اگر اين منافقان با خداى راست گويند و دروغ نگويند به آن معنى كه آنچه ظاهر مىگويند با مردمان،در باطن هم آن دارند با خداى، لَكٰانَ خَيْراً لَهُمْ ،ايشان را به باشد.
فَهَلْ عَسَيْتُمْ إِنْ تَوَلَّيْتُمْ -الآيه.در او چند قول گفتند:[279-ر]يكى آنكه، عسى به معنى لعل است [6]،لعلكم ان توليتم،يعنى اعرضتم عن القرآن و فارقتم احكامه. أَنْ تُفْسِدُوا ،همانا شما كه منافقانى اگر از قرآن برگردى و بر احكام او كار نكنى،در زمين فساد خواهى كردن و رحمها خواهى بريدن و خونهاى ناحق [7]خواهى ريختن.قتاده گفت:معنى آن است،كيف رأيتم القوم،چگونه مىدانى اين منافقان را اگر پشت بر كتاب قرآن كنند و كار نبندند آن را؟نه خون ناحق ريزند و در زمين فساد كنند و رحمها برند!المسيب بن شريك گفت و فراء:معنى آن است: فَهَلْ عَسَيْتُمْ ،نه نزديك است و دور نيست كه اگر [8]والى شوى در زمين و مستولى،من قولهم:وليته [9]الأمر فتولاه،و التقدير [10]توليتم الأمر [11]كه فساد كنى و رحم برى،گفت:
و قوت اين قول قرائت رسول است-عليه السلام-كه از او روايت كردند كه او خواند:(ان وليتم).عبد اللّٰه بن معقل گفت،از رسول-عليه السلام-شنيدم كه