اين قرآن و مسلمانى بهتر بودى،عبد اللّٰه سلام و اصحابش ما را سبق نبردندى [253-پ]به او [1].و گفتند:آيت در مشركان مكه آمد كه ايشان گفتند:اگر قرآن و اسلام [2]خيرى بودى،اين گدايان و درويشان ما را سبق نبردندى به اول [3]،ما سبق بردمانى ايشان را به آن. وَ إِذْ لَمْ يَهْتَدُوا بِهِ فَسَيَقُولُونَ هٰذٰا إِفْكٌ قَدِيمٌ ،و چون به اين قرآن مهتدى نمى‌شوند،مى‌گويند:اين قرآن دروغى است قديم ديرينه و حكايتى فروبافته [4]از آن پيشينگان.

از جمله آنچه مجبران از مشركان برگرفته‌اند،يكى آن است كه قرآن را قديم خواندند و گفتند:دروغى است قديم و مجبران همين [5]گفتند،و [6]لفظ قديم خلاف نيست كه گفتند.اما افك،ازآنجا گفتند كه گفتند قديم است.در ازل،هنوز نه جهان بود و نه جهانيان و خداى مى‌گفت:موسى چنين كرد [7]و فرعون،چنان كرد و عيسى چنين گفت [8]و جهودان چنين كردند و ايشان هيچ در وجود نبودند،نه دروغ باشد؟براى آن چيزى [9]بود كه مخبر برخلاف خبر بود.

وَ مِنْ قَبْلِهِ كِتٰابُ مُوسىٰ إِمٰاماً وَ رَحْمَةً ،[گفت از پيش اين قرآن كتاب موسى كه تورات است،اماما و رحمة] [10]نصب بر حال است و عامل در او محذوف است و التقدير:انزلناه كتاب موسى اماما و رحمة،ما آن را فروفرستاديم امامى مقتدا كه به او اقتدا كنند،و رحمتى كه به او مهتدى شوند و به ثواب و نعيم رسند. وَ هٰذٰا كِتٰابٌ مُصَدِّقٌ ،و اين قرآن كتابى است كه آن را تصديق مى‌كند و بر صدق آن گواهى مى‌دهد،و نصب لِسٰاناً عَرَبِيًّا ،بر حال است از عاملى محذوف،و التقدير:جعلناه،او انزلناه.و گفتند:مفعول به است،كانه قال،اعنى،لسانا عربيا.و اول بهتر است.

لِيُنْذِرَ الَّذِينَ ظَلَمُوا ،مدنى و شامى و يعقوب خواندند به«تا»ى خطاب،خطابا للنبى -صلى اللّٰه عليه و آله.و باقى قراء به«يا»خواندند خبرا عن الغائب اما عن القرآن او عن اللّٰه،تا بترسانى تو اى محمد ظالمان و كافران را به او،و يا بترساند[254-ر]