نام کتاب : روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن نویسنده : الرازي، ابوالفتوح جلد : 17 صفحه : 226
وَ فِي خَلْقِكُمْ ،گفت:در خلق و آفرينش شما، وَ مٰا يَبُثُّ مِنْ دٰابَّةٍ ،و آنچه پراگنده است از جانوران و روندگان،آياتى و دلالاتى هست گروهى را كه ايشان را يقينى باشد.
وَ اخْتِلاٰفِ اللَّيْلِ وَ النَّهٰارِ ،و نيز در آمد و شد [1]شب و روز.و گفتند:مراد، اختلاف اوست در نور و ظلمت،و گفتند:مراد،اختلاف ايشان است در طول و قصر كه هرگه كه شب دراز باشد،روز كوتاه باشد و هرگه كه شب كوتاه بود،روز دراز بود. وَ مٰا أَنْزَلَ اللّٰهُ مِنَ السَّمٰاءِ ،محل«ما»،جر است به آنكه عطف است بر مجرور،فى قوله: إِنَّ فِي السَّمٰاوٰاتِ ، وَ فِي خَلْقِكُمْ و فى اختلاف و آنچه خداى فروفرستاد از آب آسمان،يعنى،باران. فَأَحْيٰا بِهِ الْأَرْضَ ،زنده باز كرد زمين را از پس مرگ [2]، وَ تَصْرِيفِ الرِّيٰاحِ ،و در گردانيدن بادها،شمالا و جنوبا و دبورا و صبا آياتى هست و دلالاتى گروهى خردمندان را،يعنى آنان را كه عقل كار بندند و نظر و تفكر كنند،چه اين جمله ادلت است و لكن انتفاع آنان را باشد كه در او انديشه كنند.
آنگه گفت: تِلْكَ آيٰاتُ اللّٰهِ ، [3]آيات خداى است،يعنى اين قرآن آيات خداى است كه ما بر تو مىخوانيم به حق و درستى.آنگه بر سبيل توبيخ و ملامت [238-پ]گفت: فَبِأَيِّ حَدِيثٍ بَعْدَ اللّٰهِ وَ آيٰاتِهِ يُؤْمِنُونَ ،به كدام حديث پس از خداى،يعنى بعد حديث اللّٰه،پس از كلام خداى و آيات خداى ايمان خواهى آوردن؟و فرق ميان حديث خداى و آيات او آن است كه،حديث متناول بود قصص را،و آيات ادلت و بينات را.و حديث عبارت باشد از قرآن باسره،چنان كه گفت:
فَلْيَأْتُوا بِحَدِيثٍ مِثْلِهِ [4]... ،و اَللّٰهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدِيثِ [5]... و آيات بود كه از قرآن بود،و بود كه نه از قرآن بود.پس آيات عامتر است از حديث سواء [6]اگر از آيات قرآن باشد يا ادلۀ ديگر،براى آنكه [آنچه] [7]از قرآن متضمن قصص و اخبار باشد هم آيات بود،و آن را آيات قرآن خوانند.