نام کتاب : روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن نویسنده : الرازي، ابوالفتوح جلد : 17 صفحه : 196
بدون خداى پرستند [1]، إِلاّٰ مَنْ شَهِدَ بِالْحَقِّ ،الا آنكس كه گواهى [2]به راستى و حق دهد و داند كه آن گوايى [3]چگونه مىدهد از عزير و عيسى و ملائكه-عليهم السلام-،بر اين قول،«من»در محل رفع باشد،چنان كه گويند [4]:لا يملك الشفاعة الا زيد.و وجهى ديگر آنكه:و لا يملك،مالك نباشند [5]شفاعت را آنان كه معبوداند بدون خداى از عزير و عيسى-عليهم السلام-و فريشتگان، إِلاّٰ مَنْ شَهِدَ بِالْحَقِّ ،بر اين قول«من»در محل جر است على تقدير:الا لمن شهد بالحق،يعنى، اين پيغامبران و فريشتگان با علو مرتبت ايشان مالك شفاعت نباشند الا براى [6]آنكس كه او به حق گوايى [7]دهد خداى را-جل جلاله [8]-و خداى را داند [9].
خلاصۀ قول اول آن است كه،هيچ معبود را كه دون خداى است،شفاعت نرسد الا[عزير و عيسى و فريشتگان را.و قول ديگر را معنى آن است [10]كه،عيسى و عزير و فرشتگان را شفاعت نرسد الا] [11]در حق مؤمنانى كه گوايى [12]به حق دهند در حق خداى،و خداى را دانند [13]چنان كه بايد و مثله فى المعنى قوله: وَ لاٰ يَشْفَعُونَ إِلاّٰ لِمَنِ ارْتَضىٰ [14].
وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَهُمْ لَيَقُولُنَّ اللّٰهُ ،اگر از ايشان بپرسى كه ايشان را كه آفريد [15]،گويند:خداى.آنكه گفت: فَأَنّٰى يُؤْفَكُونَ [16]،اينان [17]را به كجا مىگردانند از معرفت و عبادت خداى،يعنى چه [18]افتاده است كه چنين برگشتهاند اينان از راه خداى تعالى[223-ر]و چگونه مىبرگردند [19]بااينهمه ادلت.و در معنى جارى مجراى آن است كه گفت:ليس العجب ممن نجا كيف نجا،انما العجب ممن هلك كيف هلك مع سعة رحمة اللّٰه و كثرة الدلائل.