گفتند:اين كنايت است از سختى و عِظَم آن روز،براى آن‌كه آن روز فريشتگان به زمين آمدند و كارزار كردند،و مثله قول الشّاعر-شعر:

عقم النّساء فما يلدن شبيهه انّ النّساء بمثله لعقيم [1]
آنگه وصف آن روز كرد گفت: اَلْمُلْكُ يَوْمَئِذٍ لِلّٰهِ يَحْكُمُ بَيْنَهُمْ ،ملك آن روز خداى را باشد،و ملك هميشه خداى را بود جز آن‌كه در دنيا به بندگان داده است،يعنى تا پادشاهان به دست مى‌دارند،و حكّام حكم مى‌كنند، فرداى قيامت كس را حكمى و ملكى و ملكى نباشد،جمله خداى را باشد.

يَحْكُمُ بَيْنَهُمْ ،ميان ايشان حكم او كند و تولّاى آن به او باشد،و ملك اتّساع مقدور باشد آن را كه او را تدبيرى بود.و«حكم»،خبر باشد به معنى كه حكمت به آن دعوت كند،از اين جا گويند:له الحكم. فَالَّذِينَ آمَنُوا ،امّا مؤمنان كه عمل صالح دارند در بهشتهاى نعيم باشند، و امّا آنان كه كافر باشند به خداى،و آيات او دروغ دارند ايشان را عذابى بود خواركننده و ذليل‌كننده.

و گفتند:آيات در حقّ جماعتى مشركان آمد كه ايشان در ماه حرام با مسلمانان قتال كردند پس ازآن‌كه ايشان را نهى كرده بودند از قتال در ماه حرام،و گفتند:در حقّ قومى آمد كه رسول-عليه السّلام-ايشان را بگرفت از جمله مشركان،و عقوبت كرد ايشان را به جزاى آن‌كه روز احد كرده بودند با مسلمانان از مثله.

وَ الَّذِينَ هٰاجَرُوا فِي سَبِيلِ اللّٰهِ ،و آنان كه در راه خداى هجرت كنند و وطن خود رها كنند براى خداى،و طلب رضاى او و موافقت رسول او،و آن‌كه ايشان را بكشند يا بميرند ايشان، لَيَرْزُقَنَّهُمُ اللّٰهُ رِزْقاً حَسَناً ،خداى تعالى ايشان را روزى دهد روزى نكو،و ذلك قوله تعالى: وَ لاٰ تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللّٰهِ أَمْوٰاتاً بَلْ أَحْيٰاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ [2].

وَ إِنَّ اللّٰهَ لَهُوَ خَيْرُ الرّٰازِقِينَ ،و خداى بهترين روزى‌دهندگان است.

سلامان [3]بن عامر روايت كرد كه:فضالة بن دوس امير [4]بود بر ارباع،روزى دو جنازه