اى،جار اجيره و احميه من جار [1]السّوء،يعنى:من الشّرّ الوارد من جهته،و مِنْ دوم صله است مؤكّد نفى. يُضٰاعَفُ لَهُمُ الْعَذٰابُ مضاعف بكنند [2]ايشان را عذاب.

در او دو قول گفتند،يكى:به حسب تضاعيف گناه،چنان كه ايشان گناه مضاعف مى‌كنند،ايشان را عذاب مضاعف مى‌كنند،و قولى دگر آن‌كه:هرگه كه ضعفى برود ضعفى دگر به دنبال او بود [3]،و مراد به ضعف بر اين قول مقدار باشد،و قوله: مٰا كٰانُوا يَسْتَطِيعُونَ السَّمْعَ ،يعنى بر ايشان گران مى‌آيد شنيدن و ديدن حق،چنان كه يكى از ما گويد:فلان[لا] [4]يستطيع ان ينظر الىّ،يعنى يشقّ عليه،فلان در من نمى‌تواند نگريدن،يعنى گران و دشخوار مى‌آيد بر او،[و] [5]مراد به نفى استطاعت،[نه] [6]نفى قدرت است،چه اگر چنين بودى و ايشان را قدرت نبودى تكليفشان نكو نبودى.و فرّاء گفت،معنى آن است كه: يُضٰاعَفُ لَهُمُ الْعَذٰابُ بما كانوا يستطيعون السّمع فما [7]سمعوا و ما كانوا ابصروا،عذاب بر ايشان مضاعف كنند به آنچه توانستند كه بشنوند و ببينند،نشنيدند و نديدند.و«با»بيفگنند [8]چنان كه بيفگندند في قولهم:جزيته بما عمل و ما عمل [9]،و قال تعالى: لَنَجْزِيَنَّهُمْ أَحْسَنَ الَّذِي كٰانُوا يَعْمَلُونَ [10]، و قال: ...وَ لَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مٰا كٰانُوا يَعْمَلُونَ [11]،و آيت در معنى جارى مجراى آن بود كه گفت: ...وَ لَهُمْ عَذٰابٌ أَلِيمٌ بِمٰا كٰانُوا يَكْذِبُونَ [12]،و«ما»،در اين وجه [13]موصوله باشد و در وجه اوّل نافيه.و سمع،ادراك صوت باشد به آنچه حىّ به آن سميع بود،و ابصار،ادراك مرئى باشد به آنچه حىّ به آن مبصر بود.

أُولٰئِكَ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ ،گفت:اينان آنان‌اند كه [14]خويشتن زيان كرده‌اند،يعنى چيزى كرده‌اند كه مستحق عقاب شده‌اند و هلاك به خويشتن