نام کتاب : روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن نویسنده : الرازي، ابوالفتوح جلد : 10 صفحه : 255
آوردهاند،و چون ايشان را در دنيا به منزلت بازرگان بنهاد،آنچه خير ايشان بود به مثابت ربح بنهاد،و تن و جان ايشان به جاى سرمايه.چون كارى كردند كه تن و جان به هلاك دادند،گفت:جان[را] [1]زيان كردند كه سرمايه است. وَ ضَلَّ عَنْهُمْ مٰا كٰانُوا يَفْتَرُونَ [175-ر]،و گم شد از ايشان آن دروغ كه مىگفتند.در او دو قول گفتند،يكى آنكه:[اين] [2]منفعت كه ايشان را در دروغ بودى فايت شد،چنان كه در دنيا به دروغ منتفع بودندى كه در قيامت نباشد،و قولى دگر آنكه:مراد به آنچه افترا كردند بتاناند،يعنى گم شوند [3]از ايشان آن بتان كه ايشان را به دروغ خداى مىخواندند.
قوله: لاٰ جَرَمَ ،زجّاج گفت:«لا»نفى است،آن را كه ايشان ظن بردند كه ايشان را سود خواهد داشتن از شفاعت اصنام.آنگه گفت:جرم اى كسب ذلك الفعل لهم الخسران.و بعضى دگر نحويان گفتند:معنى لا جرم،لا بدّ و لا محاله [4]باشد،و گفتهاند:معنى لا جرم حقّا باشد.و اصل جرم،قطع و كسب[بود] [5]،من قول الشّاعر:
و لقد طعنت ابا عيينة طعنة جرمت فزارة بعدها ان يغضبوا [6] اى كسبت [7]الطّعنة لهم الغضب،و قيل قطعتهم الى الغضب و ادّتهم اليه لا جرم، اى لا كسب لهم فعلهم الخير. أَنَّهُمْ فِي الْآخِرَةِ هُمُ الْأَخْسَرُونَ ،يعنى لا جرم ايشان در قيامت زيانكارتر باشند از ديگران،و«هم»،روا بود كه فصل بود و روا باشد كه مبتداى دوم باشد.
إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّٰالِحٰاتِ ،گفت:آنان كه ايمان آرند و عمل صالح كنند، وَ أَخْبَتُوا [8]،اى خشعوا و خضعوا،و خشوع و خضوع[و] [9]تواضعكنندهها [10]