نام کتاب : فرهنگ قرآن نویسنده : امامی، عبدالنبی جلد : 1 صفحه : 575
نخواسته
باشیم بهجز خدای تعالی، احدی ما را بر آن تمجید و ستایش کند، و نیت، برتر
از عمل است. بدان و آگاه باش که نیت همان عمل است. سپس آیه «قُلْ کُلٌّ
یَعْمَلُ عَلی شاکِلَتِهِ»، را تلاوت نمود و فرمود: یعنی بر نیّتش. [1]5. تدبّر در آیات احسن
قوله تعالی: «کِتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَیْکَ مُبارَکٌ لِیَدَّبَّرُوا آیاتِهِ وَ لِیَتَذَکَّرَ أُولُوا الْأَلْبابِ.» [2] همان
گونه که قبلا متذکّر شدیم، آیاتی که تاکنون از جهات لغوی تفسیری و تفسیر
روایی به بررسی آنها پرداختهایم، از بین 34 آیه موجود در قرآن کریم که
مشتمل بر کلمه احسن است، انتخاب شده، ولی با این حال فی الجمله دربردارنده
الگوی کلی در حسن سلوک و رفتارهای نیکو است، و شمول آن نسبت به فطرت الهی
دین اسلام، آداب برخوردهای اجتماعی مؤمنان، انتخاب بهترین دین، بهترین طریق
حکم و قضاوت، قانون دخالت در مال یتیم، طریق دعوت بهسوی حق، روش صحیح
برخوردهای کلامی، فرجام نیک در فرهنگ معاملات اقتصادی، روانشناختی صحیح در
دفع بدی، بهترین گفتار، عمل مقبول، فلسفه مرگ، حیات و آزمایش، جامعیتی در
حسن سلوک دارد. لذا در این قسمت، احسن را به اعتبار مذکور و با استناد به
آیات قرآن، و با استعانت از امدادها و الطاف خدای سبحان بررسی و تدبّر
مینماییم.
تنوع معنا و مفهوم احسن در یازده آیه قرآن کریم، ابعادی از حسن سلوک بترتیب آیات مصحفی الف- معنا و مفهوم اوّل احسن
«أحسن» در آیه شریفه «صِبْغَةَ اللَّهِ وَ مَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَةً وَ نَحْنُ لَهُ عابِدُونَ»، [3] به