فرهنگ قرآن - امامی، عبد‌النبی - کتابخانه مدرسه فقاهت

نام کتاب : فرهنگ قرآن نویسنده : امامی، عبد‌النبی جلد : 1 صفحه : 545

جواب بگو: «و علیکم السّلام و رحمة اللّه و برکاته.» پس در حقیقت، به او سلام گفته‌ای «بِأَحْسَنَ مِنْها»، و این، منتهای سلام است، و گفته‌اند: قوله: «أَوْ رُدُّوها»، خاصّ مسلمین است. این گروه از مفسران گویند: چون مسلمان بر تو سلام کند، به احسن از سلامی که بر تو نموده، او را پاسخ بده، یا به مثل آنچه با آن بر تو سلام گفته، جواب گو، و این، قوی‌ترین قول است بنابر آنچه از پیامبر صلّی اللّه علیه و آله روایت شده که فرمود: «اذا سلم علیکم اهل الکتاب، فقولوا: و علیکم.»؛ یعنی چون اهل کتاب بر شما سلام کنند، پس در جواب آنان بگویید: «و علیکم.» [1]
همین‌طور فی قوله تعالی: «وَ مَنْ أَحْسَنُ دِیناً مِمَّنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ وَ هُوَ مُحْسِنٌ وَ اتَّبَعَ مِلَّةَ إِبْراهِیمَ حَنِیفاً وَ اتَّخَذَ اللَّهُ إِبْراهِیمَ خَلِیلًا»، [2] فرموده: قوله: «وَ مَنْ أَحْسَنُ دِیناً»، به صورت استفهام بوده و مراد از آن، تقریر است، و معنای آن این است که: چه کسی از لحاظ طریق، مستقیم‌تر، و از جهت راه، هدایت شده‌تر است؛ یعنی هیچ‌کس از لحاظ اعتقاد نیکوتر نیست، «مِمَّنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ»؛ یعنی از کسی که تسلیم کند خودش و نفسش را به خدای تعالی، (مراد از «وَجْهَهُ» در اینجا، ذات و نفس او می‌باشد)، و معنای آن این است: مطیع خدای سبحان باشد، به طاعت او و پیامبرش و به تصدیق او، و گفته‌اند:
اعمالش را برای خدای تعالی خالص گرداند. «وَ هُوَ مُحْسِنٌ»؛ یعنی انجام‌دهنده کار نیک باشد؛ همان گونه که خدای تعالی به آن امر نموده، و گفته‌اند: معنای «وَ هُوَ مُحْسِنٌ»، در جمیع اقوال و افعال است. «وَ اتَّبَعَ مِلَّةَ إِبْراهِیمَ»؛ یعنی اقتدا کند به دین، سیرت و طریقت ابراهیم علیه السّلام؛ آن چنان‌که او بر آن بود و آن را به فرزندان بعد از خودش امر و سفارش نمود، از اقرار به توحید و به عدل خدای متعال و تنزیه او تعالی از آنچه سزاوارش نیست، و از آن جمله است، نماز به‌سوی کعبه، طواف آن و سایر مناسک.
«حَنِیفاً»؛ یعنی با استقامت، بر روش و طریق او باشد. «وَ اتَّخَذَ اللَّهُ إِبْراهِیمَ خَلِیلًا»، به نوعی محبّت که هیچ خلل و رخنه‌ای در دوستی او نباشد به جهت کمال دوستی‌اش، و

[1]. مجمع البیان، ج 3، ص 85.
[2]. نساء/ 125.

نام کتاب : فرهنگ قرآن نویسنده : امامی، عبد‌النبی جلد : 1 صفحه : 545

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست