نام کتاب : فرهنگ قرآن نویسنده : امامی، عبدالنبی جلد : 1 صفحه : 546
مراد
از: «خلّته اللّه»، این است که او دوست دوستان خدا و دشمن دشمنان خداست، و
مراد از: «خلة اللّه تعالی له»، یاری خدای تعالی است به او نسبت به هرکسی
که اراده سوئی به او کند؛ همچنان که ابراهیم علیه السّلام را از آتش نمرود
نجات داد و آن را بر او، «بَرْداً وَ سَلاماً» قرار داد. [1] نیز فی
قوله تعالی: «أَ فَحُکْمَ الْجاهِلِیَّةِ یَبْغُونَ وَ مَنْ أَحْسَنُ مِنَ
اللَّهِ حُکْماً لِقَوْمٍ یُوقِنُونَ»، [2] فرموده: فی قوله: «أَ فَحُکْمَ
الْجاهِلِیَّةِ یَبْغُونَ»، بعضی مفسرین گفتهاند: مراد از آن، یهود هستند؛
زیرا آنان حکم را بر ضعفا واجب الاجراء و لازم میدانستند و چون حکمی بر
اشراف و اغنیا واجب میشد، آنان را بر اجرای آن مؤاخذه نمیکردند، پس به
آنان گفته شد: آیا حکم جاهلیت را که در آن، بتها را میپرستیدند، طلب
میکنید، و حال آنکه شما اهل کتاب هستید. «وَ مَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ
حُکْماً»؛ یعنی هیچکس حکمش نیکوتر از حکم خدای تعالی نیست: «لِقَوْمٍ
یُوقِنُونَ»؛ یعنی نزد آن گروهی که یقین دارند. [3] همینطور فی قوله
تعالی: «وَ لا تَقْرَبُوا مالَ الْیَتِیمِ إِلَّا بِالَّتِی هِیَ
أَحْسَنُ»، [4] فرموده: مراد از قرب، تصرف در آن است، و مال یتیم را اختصاص
به ذکر نمود به جهت اینکه یتیم قادر نیست، نه از مال خودش دفاع کند، و نه
از نفس خودش، و طمع دوختن به مال او از این بابت، شدید است، لذا نهی از
تصرف در آن شده، اگرچه عدم تصرف غیر، در مال هرکسی واجب است، و قوله:
«إِلَّا بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ»؛ یعنی به خصلت یا طریقه نیکویی، و در
معنای آن، سه قول است: یکی آنکه: با تجارت کردن با آن، به جهت سودی که
میبرد، بر آن مال بیفزاید، و دوّم آنکه: قیّمی بر او بگیرند که خوردنش از
آن مال، تنها به معروف باشد، بدون اینکه برای خرج لباس از آن مال بردارد، و
سوّم اینکه: از آن مال محافظت کنند تا او کبیر شود. [5] فی قوله تعالی: «ادْعُ إِلی سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ جادِلْهُمْ بِالَّتِی هِیَ [1]. مجمع البیان، ج 3، ص 116. [2]. مائده/ 50. [3]. مجمع البیان، ج 3، ص 205. [4]. انعام/ 152. [5]. مجمع البیان، ج 4، ص 384.
نام کتاب : فرهنگ قرآن نویسنده : امامی، عبدالنبی جلد : 1 صفحه : 546