فرهنگ قرآن - امامی، عبد‌النبی - کتابخانه مدرسه فقاهت

نام کتاب : فرهنگ قرآن نویسنده : امامی، عبد‌النبی جلد : 1 صفحه : 542

نیز فی قوله تعالی: «ادْعُ إِلی سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ جادِلْهُمْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ»، [1] فرموده: «الحکمة»، عبارت است از معرفت به مراتب افعال در حسن و قبح، و صلاح و فساد. فرق بین حکمت و عقل در این است که عاقل گره‌زننده است چیزی را که مانع فساد گردد، و حکیم، عارف است به چیزی که مانع فساد شود، و حکمت، مشترک است بین معرفت و عقل مستقیم، و قوله: «وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ»، معنای وعظ، منصرف نمودن از قبیح است بر وجهی که به ترک آن رغبت حاصل کند و در انجام آن، پارسایی نماید، و گفته‌اند: «الحکمة»، نبوّت است و «الموعظة»، قرآن. قوله: «وَ جادِلْهُمْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ»، جدال، عبارت است از برتابانیدن خصم از راه و روشی که دارد، به طریق دلیل و برهان با آنچه بهترین است و در آن، نرمی رفاقت، سنگینی و آرامش است با نصرت و یاری حق با حجّت و برهان. [2]
هم‌چنین فی قوله تعالی: «وَ أَحْسَنُ تَأْوِیلًا»، [3] فرموده: یعنی از لحاظ عاقبت و آن چیزی که کار به آن بازگشت می‌کند، نیکوتر است. [4]
نیز فی قوله تعالی: «ادْفَعْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ السَّیِّئَةَ»، [5] فرموده: خدای تعالی به پیامبرش امر فرمود به این‌که آن بدی را که از ناحیه کفار نسبت به او اسائه می‌شود، به نیکوتر از آن دفع کن، و معنای آن، این است که: آنان وقتی قول زشتی را که مبتنی بر شرک است، یادآوری کردند، تو در برابر آنان حجّت اقامه کن و موعظه‌ای را بیان بفرما، تا آنان را از راه غیر حق به جانب حق منصرف کنی و با بیان لطیف آنان را به‌سوی حق ترغیب نمایی، نظیر این قول: این مطلب جایز نیست، این سخن اشتباه است، این بیان از نیکو بودن انحراف دارد، و بهتر از همه، این است که آنان را با دلیل و موعظه، به حقیقت برسانی، و مفسّری گفته است: «بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ»؛ یعنی چشم‌پوشی کردن و گذشت کردن، و نیز گفته‌اند: آن، خطاب است به پیامبر، و مراد از آن، امّت هستند، و معنای آن این است که: کارهای زشت و ناپسند را با یادآوری کارهای نیک آنها دفع کن. [6]

[1]. نحل/ 125.
[2]. تبیان، ج 6، ص 440.
[3]. اسراء/ 35.
[4]. تبیان، ج 6، ص 477.
[5]. مؤمنون/ 95.
[6]. تبیان، ج 7، ص 347.

نام کتاب : فرهنگ قرآن نویسنده : امامی، عبد‌النبی جلد : 1 صفحه : 542

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست