نام کتاب : فرهنگ قرآن نویسنده : امامی، عبدالنبی جلد : 1 صفحه : 298
همینطور
فی قوله تعالی: «لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتَّی تُنْفِقُوا مِمَّا
تُحِبُّونَ»، [1] فرموده: «لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ»: هرگز به حقیقت خیر و
نیکی نمیرسید و هرگز هم ابرار نخواهید شد، و گفتهاند: هرگز به برّ
اللّه که ثواب و پاداش نیک اوست، نمیرسید، «حَتَّی تُنْفِقُوا مِمَّا
تُحِبُّونَ»: تا آنکه انفاق شما از آن اموالی باشد که مورد محبت و علاقه
شماست و آنها را برای انفاق انتخاب کنید. [2] شبّر فی قوله تعالی: «أَ
تَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَ تَنْسَوْنَ أَنْفُسَکُمْ وَ أَنْتُمْ
تَتْلُونَ الْکِتابَ أَ فَلا تَعْقِلُونَ»، [3] فرموده: «أَ تَأْمُرُونَ
النَّاسَ بِالْبِرِّ»، توبیخ و شگفتی از حال آنان است و برّ نسبت به هر
خیری عمومیت دارد. «وَ تَنْسَوْنَ أَنْفُسَکُمْ»: خودتان را رها و فراموش
میکنید، «وَ أَنْتُمْ تَتْلُونَ الْکِتابَ»: تورات را میخوانید و در آن،
وعده عذاب بر ترک خیر و مخالفت قول با عمل داده شده، «أَ فَلا
تَعْقِلُونَ»: قبح آن را تعقّل نمیکنید تا آنکه خودتان را از آن منع کنید.
آیه درباره علمای یهود و رؤسای آنان نازل شده و نسبت به هر کس که عدل را
توصیف کند و بعد با آن مخالفت ورزد هم عمومیت دارد. [4] در معنای قوله:
«وَ لَیْسَ الْبِرُّ بِأَنْ تَأْتُوا الْبُیُوتَ مِنْ ظُهُورِها وَ لکِنَّ
الْبِرَّ مَنِ اتَّقی وَ أْتُوا الْبُیُوتَ مِنْ أَبْوابِها وَ اتَّقُوا
اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ»، [5] فرموده: مردانی که چون محرم
میشدند، نقبی را در انتهای خانههای خود حفر میکردند تا از آن داخل و
خارج شوند، و در معنای آن روایت شده که امور را از غیر مسیر عادی آن انجام
میدادند. «وَ لکِنَّ الْبِرَّ مَنِ اتَّقی ، فاعل برّ، کسی است که از آنچه
خدای متعال حرام کرده، پروا داشته باشد. «وَ أْتُوا الْبُیُوتَ مِنْ
أَبْوابِها»: امور را از مجرا و مسیر آن انجام دهید. از ائمه معصومین علیهم
السّلام نقل است که فرمودند: «هی بیوت العلم و نحن ابوابها»: آن خانهها،
خانههای علم بوده و ما دربهای آن هستیم. «وَ اتَّقُوا اللَّهَ»: از خدای
تعالی در اوامر و نواهیاش پروا داشته باشید، «لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ»:
تا اینکه به هدایت دست یابید. [6] [1]. آل عمران/ 92. [2]. کشّاف، ج 1، ص 444. [3]. بقره/ 44. [4]. تفسیر شبّر، ص 22. [5]. بقره/ 189. [6]. تفسیر شبّر، ص 75.
نام کتاب : فرهنگ قرآن نویسنده : امامی، عبدالنبی جلد : 1 صفحه : 298