واحد حقيقى‌اند،رجوع بفرهنگ مصطلحات عرفا شود.

وَحْدَتِ حَقيقيَّه

-هرگاه اشياء متكثره از جهتى از جهات متصف بوحدت باشند وحدت آنها وحدت غير حقيقى است و هرگاه شيئى از تمام جهات متصف بوحدت باشد واحد بوحدت حقيقى است.(از شفا ج 2 ص 431-اسفار ج 1 ص 19).

وَحْدَتِ شَخْصى

-رجوع بواحد بالشخص و واحد شود.

وَحْدَتِ عالَم

-ارسطو گويد:«وحدة العالم يدل على وحدة الاله»زيرا معلول واحد نتواند مستند بدو علت باشد.رجوع بواحد شود.

وَحْدَة فى الإضافَة

-وحدة فى الاضافة را وحدت بالمناسبة گويند(از دستور ج 3 ص 451)

وَحْدَة فى الأَطْراف

وحدة فى الاطراف را وحدت بالمطابقة گويند.

(از دستور ج 3 ص 451).

وَحْدَةِ فى الجِنس

-وحدة فى الجنس را وحدت بالمجانسة گويند.

(دستور ج 3 ص 451).

وَحْدَة فى النّوع

-وحدة فى النوع را وحد بالمماثلة گويند.

(دستور ج 3 ص 451).

وَحْدَتِ عَيْنى

-مراد وحدت حقيقى خارجى است.

(از شرح منظومه ص 104).

وَحْدَتِ وُجود

-يكى از مسائل مهم فلسفى مسألۀ وحدت وجود است.اين اصل اساس فلسفى و هم عرفانى دارد،فرض آنكه جهان وجود از جمادات و نباتات وحيوانات و معادن و مفارقات و فلكيات همه يك وجودند كه در مرتبت فوق و اقوى و اشد وجود خدا قرار دارد و بقيه موجودات بر حسب مراتب قرب و بعد به مبدأ اول كه طرف اقوى است متفاوت‌اند بعضى شديد و بعضى ضعيف‌اند،وجود را دو طرف است يك طرف آن واجب الوجود و طرف ديگر آن هيولى و يا هر موجود ضعيفى كه ضعيف‌تر از آن نباشد.

مسألۀ وحدت وجود از نظر طبيعيان نيز بطرز ديگرى بيان شده است،آنان نيز موجودات عالم كلا مرتبط بيكديگر ميدانسته و اجزاء تركيب‌كنندۀ آنها را ماده ميدانستند و بدين ترتيب يك جهان طبيعت است و طبيعت و ماده اشياء نيز يكى است.

بديهى است كه وحدت وجود الهيان با وحدت وجود طبيعيان متفاوت است معتقدان بخداى عالم نيز در بيان اين معنى هر يك راهى انتخاب كرده‌اند بعضى خداى آفريننده را خارج از وجود عالم ميدانند و بعضى جزء وجود عالم ميدانند نهايت در مرتبت قوى و اشد و ميدانيم كه از قدماء فلاسفه اكسينوفانس و پارمنيد و رواقيان و فلوطين وحدت وجودى بودند.

عدۀ مانند قيصرى و صدر الدين نظر باشكالات و لوازمى كه مترتب بر وحدت وجود است قائل بوحدت وجود و كثرت موجود شده است بدين طريق كه گويند درست است كه وجود واحد است و ذو مراتب و همه رشح فيض حق و وجود واجب‌اند و يك وجود است كه سرتاسر