باشند اصول و فروع اول آنست كه اقتصار بر آن كافى بود در اكثر از مواضع و آن سه مطلب است كه هر يكى منقسم شوند بدو قسم و باين اعتبار شش بود 1-مطلب «ما»و آن طلب معنى اسم را بود مثال «عنقا چيست»و يا حقيقت و ماهيت،مثال «حركت چيست»2-مطلب«هل»و آن بر دو قسم بود يا بسيط بود يا مركب.بسيط طلب وجود موضوع را بود مثال«فرشته هست»و مركب طلب وجود محمول بود موضوع را مثال«فرشته ناطق است»كه وجود رابطه باشد.

3-مطلب«لم»و آن يا بحسب اقوال يا بحسب نفس امور و اول علت وجود تصديق را بود در ذهن مثال«چرا عالم را علتى است»و دوم طلب آن علت را در خارج مثال«چرا مغناطيس جذب آهن كند» و صنف دوم از مطالب كه فروع است بعدد بسيار بود و مشهورترين شش بود 1-مطلب اى 2-مطلب كيف 3- مطلب كم 4-مطلب اين 5-مطلب متى 6-مطلب من و تمام آنها بازگشت به مطلب هل مركبه كند.

(اساس الاقتباس ص 351).

اخوان الصفا گويند:اساس سؤال‌ها نه است هل هو،ما هو،لم هو،كم هو اى شىء هو،كيف هو،اين هو،متى و من هو (رسائل اخوان ج 3 ص 325 و رجوع بهر يك از كلمات و اسفار ج 3 ص 126) شود.

مُطالَعه

-(اصطلاح عرفانى)و توفيقات حق تعالى را گويند.

رجوع به فرهنگ مصطلحات عرفا شود.

مُطاوَعَه

-نزد اهل عربيت حصول اثر است در موقع تعلق فعل متعدى بمفعولش مانند«جمعته فاجتمع»كه موافق با فاعل فعل است.

(از كشاف ص 915).

مُطرِب

-(اصطلاح عرفانى) مطرب در اصطلاح صوفيه فيض رسانندگان و ترغيب‌كنندگان را گويند كه بكشف رموز و بيان حقايق دلهاى عارفان را معمور دارند و نيز بمعنى آگاه‌كنندگان عالم ربانى آيد و بالاخره پير كامل و مرشد مكمل را نيز گويند.

(از كشاف ص 899) مطرب عشق عجب ساز و نوائى دارد
نقش هر پرده كه زد راه بجايى دارد
عالم از نالۀ عشاق مبادا خالى
كه خوش آهنگ و فرح بخش نوايى دارد
پير دردى كش ما گر چه ندارد زر و زور
خوشى عطابخش و خطاپوش خدايى دارد
مولانا گويد:

چونكه كردند آشتى شادى و درد
مطربان را ترك ما بيدار كرد
مطرب آغاز يد بيتى خوابناك
كه أنلنى الكأس يا من لا اراك
مطرب آغازيد نزد ترك مست
در حجاب نغمه اسرار الست
مى‌ندانم كه تو ماهى يا وثن
مى‌ندانم كه چه ميخواهى زمن