مُضْطَرِب

-(اصطلاح حديث) از اضطراب است و نزد اهل حديث و درايه حديثى است كه در متن يا سند آن اختلاف باشد به اين طريق كه هر بار جورى نقل شده باشد چه آنكه اختلاف از لحاظ روات متعدد باشد يا از راوى واحد،يا از مؤلفين يا از كتاب باشد بنحوى كه واقع مشتبه شده باشد و اين اختلاف گاه موجب اختلاف در حكم متن است و گاه در اعتبار سند (از درايه ص 67-كشاف ص 874).

مُضْطَرِبَه

-(اصطلاح فقهى) و كسى را گويند كه عادت زنانه خود را فراموش كرده باشد و يا كسى كه عادت معين نداشته باشد و يا در هر ماه مكرر عادت شود و وقت معين نداشته باشد و يا در هر ماه عدد ايام يا مدت قاعدگى آن متفاوت باشد رجوع به حيض شود.و رجوع به(شرح لمعه ج 1 ص 26) شود.بر حائض نماز اعم از واجب و مندوب حرامست و روزه هم نبايد بگيرد و طواف و مس قرآن و لبث در مساجد بر او حرامست و طلاق حائض روا نباشد و در آن حال نتوان با وى مجامعت كرد.

مُضْمَر

-يعنى پنهان و مخفى و در زبان و قواعد عرب مقابل مظهر است رجوع به ضمير شود.

در اصطلاح اهل درايه و حديث به بروايتى گويند كه ذكر معصوم در آن مطوى باشد بواسطۀ ضمير غايب،و عدم ذكر معصوم يا از جهت تقيه است و يا از جهت آنكه نام او قبلا ذكر شده استو اكنون بواسطه ضمير بدو اشاره شود چنانكه گويد«سمعته يا سألته» (از درايه ص 6).

مَضْمون بِه

-(اصطلاح فقهى) يعنى وجه الضمان و مضمون له يعنى كسى كه بنفع او ضمانت شده است رجوع به ضمان شود.

مُضيئى

-(اصطلاح نجومى) و عبارت از نورانى‌ترين كواكب بود در بين هر دستۀ از كواكب مثلا عقد ثريا نورانى‌ترين ستارگان دستۀ صورت ثريا است كه آن را مضيئى گويند پس مضيئى از هر يك از صور كواكب روشن‌ترين ستارگان آن بود.

مُطابَقَه

-(اصطلاح ادبى) و آنست كه دو چيز بهم آرند و چون شاعر لفظى را باول بيت ياد كند و باز همان لفظ را بآخر قافيه گرداند،لكن دبيران اين را ردّ الصّدر إلى الفخذ خوانند (رجوع به ترجمان ص 27 شود) در المعجم است كه مطابقه در اصل مقابلۀ چيزى است بمثل آن و در صنعت سخن مقابله اشياء متضاد را گويند از آن روى كه ضدان مثلانند در ضديت مانند اى«آنكه»سرد و گرم دهر كشيدۀ
شيرين و تلخ چرخ چشيدۀ
(المعجم ص 256)

مَطالِب

-(اصطلاح فلسفى) اساس پرسش‌ها كه در مقام تعريف و بررسى حال و حقايق اشياء بكار برده ميشوند و هر يك را پاسخى بايد مشهور و اغلب اهل معقول شش قسم ميدانند بدين طريق كه گويند:مطالب دو صنف