(شرح منظومه ص 99-تهافت- التهافت ص 433،361-تفسير ص- 523).

مُرَكَّبات

-(اصطلاح فلسفى و ادبى) مواليد ثلث را مركبات گويند در مقابل بساط كه عقول و نفوس و هر يك از عناصراند.

مركبات در اصطلاح ادب-در زبان و قواعد عرب مركب هر اسمى است كه تركيب شده باشد از دو كلمۀ كه بين آن دو نسبتى باشد يعنى نسبت اضافيه يا اسناديه كه هرگاه دومى متضمن معنى حرف باشد مبنى خواهد بود بر رفع مانند«احد عشر تا تسعة عشر»و الا برخى گويند معرب است و برخى گويند جزء دوم معرب باعراب غير منصرف است و برخى گويند مبنى بر فتح است.

(از الهدايه ص 195) تركيبات در معانى فلسفى:

مُرَكَّبِ تامّ-رجوع بمركب شود.

مُرَكَّبِ حَقيقى-رجوع بمركب شود.

مُرَكَّبِ جُزوى-رجوع بمركب كلى شود.

مُرَكَّبِ خارجى-مركب از ماده و صورت خارجى را مركب خارجى گويند (از شفا ج 1 ص 115).

مُرَكَّباتِ خارِجيَّه-مراد مركباتى است كه اجزاء تركيب‌كنندۀ آن در خارج موجود باشد مانند تركيب جسم از ماده و صورت و غيره.

(از شفا ج 1 ص 115).

مُرَكَّباتِ طَبيعى-مراد مواليد ثلث است و آنچه بالطبع تركيب يافته باشد.(از شفا ج 2 ص 152).

مُرَكَّباتِ عَقلى-امورى كه با تعمل و تحليل عقلى منحل باجزائى شوند و وجود خارجى آنها در ظرف خارج منحل باجزائى نگردد مركبات عقليه گويند،مانند نوع كه در عقل منحل بدو جزء ذاتى ميشود كه جنس و فصل باشد و لكن در خارج يك امر است مقابل مركبات عينيه كه ماده و صورت باشد (شفا ج 1 ص 115،169-اسفار ج 2 ص 152).

مُرَكَّباتِ عَيْنى-مراد مركبات خارجى است.

(از اسفار ج 2 ص 154).

مُرَكَّباتِ عُنْصُريَّه-مراد از مركبات عنصريه مواليد ثلث است.

(مجموعه دوم مصنفات ص 143).

مُرَكَّباتِ قابِسَه-مراد مركبات جسمانى است مانند مواليد.

(مجموعۀ دوم مصنفات ص 158).

مُرَكَّباتِ كُليَّه-مركبات بر دو روى است يكى از او مركبات كلى است چون افلاك و كواكب و امهات و ديگر از و جزوى است و آن تركيب مواليد است چون نبات و حيوان.

(زاد المسافرين ص 121).

مُرَكَّبَه

-قضيۀ مركبه عبارت از قضيۀ موجبه‌ايست كه معناى آن مركب از دو قضيه يكى موجبه و ديگرى سالبه باشد مثال«كل انسان ضاحك لا دائما»زيرا لادوام اشارت به قضيۀ ديگر است كه سالبه است قضاياى مركبه هفت‌اند:شرطيۀ خاصه،عرفيۀ خاصه،وقتيه،منتشره،وجوديه لا ضروريه،