مصطفى گفت:

«تحفة المؤمن الموت» عطاى مؤمن مرك است،زيرا حجاب مؤمن از حق نفس اوست و مرك برداشتن آن حجابست و عارفان را هيچ عطائى و تحفۀ بدان نرسد كه راه دوست بر ايشان گشاده گردد و حجابها برداشته شود.

از اين مرگ صورت نگر تا نترسى
ازين زندگى ترس كاكنون در آنى
ازين زندگى زندگانى نخيزد
كه گرگ است و نايد ز گرگان شبانى
دنيا حجابست و قيامت وقت مشاهدت،
و دوستان را حجاب،بلاست و مشاهدت،
عطا،كى باشد كه ازين حجاب از رهيم
و بدوست و مواصلت او رسيم.

(عده ج 4 ص 71) او كه نفسش مرد از دنيا درماند،او كه دلش مرد از عقبى درماند او كه جانش مرد،از مولى درماند،او كه نفسش مرد، از اهل و ولد جدا ماند،او كه جانش مرد از خداى صمد درماند.

بس دلهاى عزيزان و صادقان كه از نهيب اين سخن و سياست اين حال خون گشت كه آيا در ازل براى ما چه رفته است و در ابد كار ما چون آمده.

پير طريقت گفت:اولى‌تر به تيمار خوردن از آن كسى نيست كه از ازل خويش او را بى‌آگهيست،غافل بودن از ابد خويش از نادانى است.

ميان بود و بودنى اين خواب غفلت چيست؟آدمى را ميان دو موج از آتش چه جاى بازيست؟آه از مرگ نفس.آه از مرگ دل،آه از مرك جان،اگر در اين بمانم مرا چون توان و درد را چه درمان،چون حالاين است و كار چنين،بى‌كس منم بى‌سر و سامان منم،خداوندا هم تو مگر سامان كنى راه ما را هم بخود آسان كنى درد مرا درمان كنى،زان مرهم احسان كنى.

(از عده ج 2 ص 598،ج 1 ص 129)

مُرَكَّب

-(اصطلاح فلسفى)آنچه از دو يا چند جزء تأليف شده باشد مركب گويند و ضد بسيط است.

(از شفا ج 2 ص 513-دستور ج 3 ص 239).

مركب بر چند قسم است:1-آنچه مركب باشد از اجسام مختلفة الحقائق بحسب حقيقة و آن بر دو قسم است:مركب تام و ناقص.مركب تام عبارت از مركبى است كه او را صورت نوعيۀ باشد كه حافظ نوع و تركيب آن باشد در مدت زيادى مانند مواليد.مركب ناقص مركبى است كه او را صورت نوعيه كه حافظ تركيب آن براى مدت زيادى است نباشد اعم از آنكه او را صورت نوعيۀ نباشد و يا باشد لكن براى مدت زيادى حافظ نوع آن نباشد مانند حوادث جوى و غيره.

(كشاف ص 534).

و مركب يا حقيقى است و يا غير حقيقى مركب حقيقى آن بود كه ميان اجزاء آن حاجتى بيكديگر باشد و بعبارت ديگر هر يك از اجزاء بيكديگر نياز كامل و بستگى لازم داشته باشد تا از تركيب آنها حقيقة واحده‌اى درست شود چنانكه از تركيب چند داروى مفرد يك دارو پديد آيد داراى خاصيت مخصوص و غير حقيقى آنچه از اجزاء بر حسب صورت و ظاهر تركيب يابند.

رجوع شود به تركيب و.