است پس اگر جملاتى بدنبال هم آيند جمله اول را يا محلى از اعراب هست يا نه بنا بر اول اگر مقصود از جمله دوم شركت با جمله اول است در حكم و اعراب عطف شود بشرط آنكه قبول عطف كند و اگر مقصود تشريك جمله دوم با اول نباشد فصل آيد مانند «وَ إِذٰا خَلَوْا إِلىٰ شَيٰاطِينِهِمْ قٰالُوا إِنّٰا مَعَكُمْ إِنَّمٰا نَحْنُ مُسْتَهْزِؤُنَ.

اَللّٰهُ يَسْتَهْزِئُ بِهِمْ» كه جمله الله يستهزئ بهم عطف بر أنا معكم نشده است زيرا كه جمله مقول آنها نيست و بالجمله در مواردى چند عطف لازم است و در مواردى غير جائز.

(از مختصر المعانى ص 977) در فلسفه رجوع به برهان فصل و وصل و اسد اخصر اسفار ج 1 ص 206 شود.

در نزد عرفا فصل و وصل بازگشتن بعد از ذهاب و عروج بعد از نزول است، هر واحدى تنزل كرده از اعلى مراتب كه عين جمع احديت است كه در آن وصل مطلق بود.در ازل بادنى هبوط كه عالم عناصر است و بعضى از بنى آدم اقامت كرده‌اند در غايت حضيض تا فرو رفتند باسفل السافلين و بعضى رجوع نمودند و معاودت كردند بسلوك السير الى اللّه با تصاف بصفات حق و فناء در ذات تا حاصل او را وصل حقيقى.

(از رسائل شاه ص 25)

فُصُولِ حَقيقيَّه

-(اصطلاح منطقى) مراد فصول اشتقاقيه است.

فُصولِ ذاتيَّه

-(اصطلاح منطقى) مراد فصول اشتقاقيه و يا صور نوعيه است(اسفار ج 2 ص 153)رجوع به فصل شود .

فَصْلِ مَنْطِقى

-(اصطلاح منطقى) مراد فصول محموله است رجوع به فصل شود.

فَضاء

-(اصطلاح فلسفى)فاصلۀ ما بين زمين و آسمانها را فضاء گويند (مجموعه دوم مصنفات ص 88 پاورقى).

فَضائِل

-(اصطلاح اخلاقى)فضيلت در مقابل رذيلت است رءوس فضائل عبارت‌اند از شجاعت،عفت و حكمت كه سه صفت اصلى اخلاق حسنه و ممدوحه‌اند خواجۀ طوسى گويد:اجناس فضائل چهار است حكمت،شجاعت،عفت و عدالت.

(از اخلاق ناصرى ص 57 و رجوع شود به مجموعۀ دوم مصنفات ص 145- دستور ج 3 ص 34).

فَضائِلِ عَمَليَّه

-(اصطلاح اخلاقى) يكى از اقسام حكمت عملى است از انشعابات تهذيب نفس و هم سياست مدينه و تدبير منزل و در برابر فضائل علميه است كه از فروع حكمت نظرى است و از جمله فضائل خلقيه فضائل عمليه است كه اعمال و رفتار آدمى را شامل است كه در اخلاق اسلامى هم بدان توجه بسيار شده است كه مردم را با رفتار خوب و كردار نيك براه راست رهنمائى كنيد كه بعمل كار برآيد كه سخن دانى نيست.

فَضائِلُ الفِكريَّه

-(اصطلاح اخلاقى) منظور قدرت در يابنده و قوت انديشه است كه بدان خير از شر امتياز داده شده و نافع از زيان‌آور باز شناخته گردد زيانها و منافع فردى يا جمعى