او درون دام دانى مينهد جان تو نه زان جهد نه زين جهد
گرد نفس دزد و كار او مپيچ
دام خود را سخت‌تر يابند و بس كى نمايد قوتى با يك دو خس
دام آدم دانۀ گندم شده تا وجودش خوشۀ مردم شده
دشمن از چه دوستانه گويدت دام دان گر چه ز دانه گويدت
گر ترا قندى دهد آن زهر دان گر بتو لطفى كند آن قهر دان
چون قضا آيد نبينى غير پوست دشمنان را باز نشناسى ز دوست

دامگَهِ وَهم و خَيال

-(اصطلاح عرفانى) مراد دنيا است كه«كل ما فى الكون و هم او خيال».

جامى گويد:

اى در اين دامگه و هم و خيال مانده در ربقۀ عادت مه و سال
حق كه منشور سعادت دادت در خلاف آمدن عادت دادت
چند سر در ره عادت باشى تارك تاج سعادت باشى

دانا

-نزد اهل ذوق شيخ و بزرگ و رهبر سالك را گويند.

(از انسان كامل ص 129)

دايِرۀ كَون و فَساد

-(اصطلاح عرفانى) جهان كون و فساد(تفسير حدائق ص 583).

دايِرۀ وُجود

-جهان وجود و دايره و مقام عشق را گويند.

هر كه در اين دايره دوران كند نقطۀ دل آينۀ جان كند
چون رخ دل آينۀ جان بديد جان خود آئينۀ جانان كند
گر كند اندر رخ جانان نظر شرط وى آنست كه پنهان كند
در نظرش از نظر آگه شود دور فتد از ره و تاوان كند
بابا فغانى گويد:

هر چند كه بر ما رقم نيستى افزود در دايرۀ عشق همانيم كه هستيم
بايد بره سيل فنا خانه گشادن اول چو ره ديده بر وى تو به بستيم

دايِه

-(اصطلاح فلسفى)در حكمت طبيعى بكار رود و منظور آلات و ابزار و قوتهائى است كه در خدمت انسانند و گويند در اعصاب دو گونه امور است يك دسته ابزار و دايه‌هاى قوت حاسه رئيسه است كه واقع در قلب است و يك دسته خود قوا است و مثلا قوۀ غاذيه دو قسم است يكى آنكه قوۀ غاذيه رئيسه بود و ديگر آنچه دايه‌ها و خدام اويند.

(رجوع شود بآراء مدينه فاضله ص 185، 194).

دُبِّ اصغَر

-(اصطلاح نجومى و هيوى) رجوع شود به بنات النعش دبيرستان ازل دبيرستان قدم (اصطلاح عرفانى)جهان ازل كه عالم لاهوت و مقام ارواح است.

(عده ج 5 ص 422)

دَبُور

-دبور بفتح،بادى است كه از جانب مغرب و زد بسوى مشرق و صبا