مخلوط بحرام كه لا يعلم صاحبه 6-گنج كه مال ذخيره‌شدۀ زير زمين باشد 7-زمينى كه از طرف مسلمين بذمى انتقال يابد.

مصرف خمس بدين ترتيب است كه شش قسمت شود سه سهم آن مال امام است كه سهم الله و رسوله و ذى القربى باشد كه در حال غيبت به نايب امام داده ميشود و بقولى تا ظهور امام نگه‌دارى شود و سه قسم آن مال ايتام و مساكين و ابن سبيل از بنى هاشم است.(از شرح لمعه ج 1 ص 113-116) و يجب فى سبعة اشياء الاول و هى ما يحوزه المسلمون باذن النبى او الامام من اموال اهل الحرب بعد اخراج المؤن و الثانى المعدن بكسر دال و هو ما استخرج من الارض و الثالث الغوص و الرابع ارباح المكاسب من تجارة و زراعة و الخامس الحلال المختلط بالحرام و لا يتميز و لا يعلم صاحبه و لا قدره و السادس الكنز و هو المال المذخور تحت الارض و السابع ارض الذمى المنتقلة اليه من مسلم و لا نصاب فى الغنيمة و فى الارباح المكاسب اخراج مئونته و مئونة عياله الواجبى النفقة مقتصدا فيها اى متوسطا و يقسم الخمس ستة اقسام ثلاثة منها للامام و هى سهم الله و رسوله و ذى القربى يضرب اليه ان كان حاضرا و الى نوابه و هم الفقهاء العدول او يحفظ بطريق الاستيداع و ثلاثة اقسام لليتامى و المساكين و ابناء السبيل من الهاشميين بالاب»...

خمس واجب بود در هر غنيمتى كه از دار الحرب گيرند،و در گنجهائى كه يابند،و در معدنهاى زر و نقره،و درين خلاف نيست،و در معدنهاى روى و مس و ارزير و آهن و سيماب و سرمه و زرنيخ و قير و كبريت و موميا و زبرجد و ياقوت و فيروزه و بلخش و عنبر و عقيق،و آنچه از دريا بغواصى برآرند.

دليلش طريقۀ احتياط است،و يقين بر برائت ذمت،و ظاهر قول خداى تعالى:

«وَ اعْلَمُوا أَنَّمٰا غَنِمْتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَأَنَّ لِلّٰهِ خُمُسَهُ» .

و اين چيزها كه ياد كرده شد،چون بدست آرند،غنيمت باشد،و هر چه غنيمت باشد،خمس درو واجب باشد،زيرا كه «لام»در «لِلّٰهِ خُمُسَهُ» ،يعنى خداى راست پنج يك آن چيز كه بغنيمت گرفتيد، اقتضاى وجوب كند.چنانكه در آيت حج:

«وَ لِلّٰهِ عَلَى النّٰاسِ حِجُّ الْبَيْتِ» .«لام»با «على»اقتضاى وجوب كند.و اين جا نيز بتقدير همچنين است:«فان لله عليكم خمس ما غنمتم»،يعنى:بدرستى كه خداى راست بر شما پنج يك آنچه غنيمت گرفتيد.

اگر گويند غنيمت مخصوص است بآنچه بحرب و قتال بدست آرند.

گويند كه اين مسلم نيست،بلكه حقيقت است در هر چيزى كه بدست آيد،اگر بحرب باشد،و اگر به غير حرب.و تازيان و پارسيان گويند:فلان كس امروز غنيمت يافت،چون فايده‌اى بوى رسيده باشد از مال يا غير آن.رسول ص فرموده است:

«الصوم فى الشتاء غنيمة باردة» ،يعنى:

روزه داشتن در زمستان غنيمتى است خوش و آسان.روزه را غنيمت خوانده است.

از رسول ص روايت كرده‌اند كه فرمود:

«فى الركاز الخمس» ،يعنى:در ركاز خمس است.و از وى مى‌پرسيدند:«و ما الركاز؟»