است و امر ظاهرى مقابل امر واقعى است و مواردى خاص دارد كه يكى از آن موارد بعد از بحث و فحص و عدم دست‌رسى بامر واقعى است كه ناچار به تكليف و حكمى كه از راه دلائل و قرائن بدست ميآورد بايد عمل كند و يا عمل به ظن و گمان كند سپس اگر معلوم شد كه وظيفه او چيز ديگر بوده است و حكم واقعى معلوم شد حالاتى پيش ميآيد...اصول عمليه از اين قبيل‌اند چه استصحاب و تخيير و احتياط حكم واقعى نمى‌باشند و همين طور است امر اضطرارى كه يكى همان عدم دسترسى بامر واقعى است و ديگرى مورد ناچارى و اضطرار «فاعلم انه يمكن ان يكون التكليف الاضطرارى فى حال الاضطرار كالتكليف الاختيارى فى حال الاختيار وافيا بتمام المصلحة و كافيا فيما هو المهم»و بنا بر اين مكلف كه بامر اضطرارى عمل كند مراد و منظور حاصل شده است و پس از رفع اضطرار اعاده و قضا لازم نيست چنانكه اگر بعد از نماز آب پيدا شد چون در آن حال به تيمم مأمور بوده است ديگر طهارت مائيه لازم نمى‌باشد- و همين طور است در امر ظاهرى كه قول تحقيق كفايت و اجزاء است مانند توسل به قاعده طهارت و احتياط و جز آن چنانكه اتيان بامر واقعى مجزى و كافى باشد عدۀ گويند تعبد بامر اضطرارى ظاهرى مجزى از قضا است نه اعاده يعنى اگر در موقع و وقت خود متوجه امر واقعى اولى شد بايد اعاده كند و بعد از وقت، قضا لازم نيست.(از كفايه ص 124- 132).

امرِ غَيْرِىّ

-(اصطلاح اصولى)عبارت از واجب غيرى باشد مانند امر به طهارت كه از جهت مقدمه براى نماز است گو آنكه خود مستحب است بامر استحبابى و بامر نفسى و غرض از امر غيرى توصل به آن غير است نه تعبد بدان و مقربيت آن تبعى است نه اصلى پس خود آن بنفسه موجب مثوبت نيست.

امرِ مُطْلَق

-(اصطلاح اصولى)در مقابل امر مقيد است.

«ان الامر المطلق حقيقة فى الواجب المطلق»رجوع بواجب مطلق شود.

امرِ مُقَدِّمِى

-(اصطلاح اصولى) مراد از امر مقدمى همان امر تبعى و غيرى است كه امر بذى المقدمه آن را ايجاب ميكند و گر چه خود هم مستقلا مأمور به باشد از باب ديگر.

امرِ نَفْسى

-(اصطلاح اصولى)امر نفسى در مقابل امر مقدمى،تبعى و غيرى است و آن باشد كه بنفسه متعلق امر باشد «لا يخفى عليك ان اطاعة الامر النفسى بما هو امر نفسى لا يكون الا بلحاظ متعلقه بنفسه لا بمقدماته»

امْرِ واقِعىّ

-(اصطلاح اصولى)امر واقعى مقابل امر ظاهرى است در موقع عدم علم بامر واقعى و امر اضطرارى در موقع عدم امكان انجام امر اختيارى است.

رجوع بامر ظاهرى شود.

امُّ الْقُرْآن

-(اصطلاح عرفانى و كلامى) منظور سورۀ فاتحة الكتاب است.رجوع به ام الكتاب شود.