[مسأله 2116]

مسأله 2116 اگر فروشنده به جاى جنسى كه قرارداد كرده، جنس ديگرى بدهد (1) در صورتى كه مشترى راضى شود اشكال ندارد.

(1) مكارم : و يا همان جنس را با صفات پست‌ترى تحويل دهد. .

[مسأله 2117]

مسأله 2117 اگر جنسى را كه سلف فروخته در موقعى كه بايد آن را تحويل دهد، ناياب شود و (1) نتواند آن را تهيّه كند، مشترى مى‌تواند صبر كند تا تهيّه نمايد يا معامله را به هم بزند و چيزى را كه داده پس بگيرد (2) .

اين مسأله، در رسالۀ آيت اللّٰه بهجت نيست

(1) [عبارت «ناياب شود و» در رساله آيت اللّٰه سيستانى نيست]

(2) زنجانى : چنانچه در مسأله [2112]شرط چهارم گفته شد.

فاضل : و خريدار نمى‌تواند فروشنده را ملزم كند كه جنس را كه به قيمت سلف فروخته به قيمت روز از او بخرد البتّه اگر توافق كنند كه جنس را به قيمت فعلى بخرد مانعى ندارد.

سيستانى : چيزى را كه داده، يا بدل آن را پس بگيرد و بنا بر احتياط واجب نمى‌تواند آن را به فروشنده به قيمت بيشترى بفروشد.

[مسأله 2118]

مسأله 2118 اگر جنسى را بفروشد و قرار بگذارد كه بعد از مدّتى تحويل دهد و پول آن را هم بعد از مدّتى بگيرد، معامله باطل است (1)

اين مسأله، در رسالۀ آيات عظام: مكارم و بهجت نيست

(1) خوئى ، تبريزى : بنا بر احتياط واجب.

زنجانى : بنا بر احتياط.

فروش طلا و نقره به طلا و نقره

[مسأله 2119]

مسأله 2119 اگر طلا را به طلا يا نقره را به نقره بفروشد (سكه دار باشند يا بى‌سكه (1) در صورتى كه وزن يكى از آنها زيادتر از ديگرى باشد معامله حرام و باطل است (2)

(1) [قسمت داخل پرانتز در رساله آيت اللّٰه زنجانى نيست]

(2) مكارم : هر چند يكى طلاى ساخته شده باشد و ديگرى نساخته، يا ساخت آنها از نظر مرغوبيّت تفاوت داشته باشد، يا عيار آنها مختلف باشد، مثلاً يك گرم طلاى 18 عيار را به يك گرم و نيم طلاى 14 عيار بدهد، همۀ اينها حرام و باطل است ولى فروختن طلا به نقره اشكالى ندارد، چه وزن آنها مساوى باشد يا غير مساوى.

زنجانى : ولى سكۀ طلاى كنونى را كه با وزن معامله نمى‌شود، مى‌توان با سكۀ طلا با وزن بيشتر معامله كرد.

[مسأله 2120]

مسأله 2120 اگر طلا را به نقره، يا نقره را به طلا بفروشد (1) معامله صحيح است و لازم نيست وزن آنها مساوى باشد (2)

(1) سيستانى : نقداً بفروشد. .

(2) سيستانى : ولى اگر معامله با مدّت باشد باطل است.

مكارم : رجوع كنيد به ذيل مسأله 2119

[مسأله 2121]

مسأله 2121 اگر طلا يا نقره را به طلا يا نقره بفروشند (1) بايد فروشنده و خريدار پيش از آن كه از يكديگر جدا شوند، جنس و عوض آن را به يكديگر تحويل دهند (2) و اگر