ج: معيار، ضررى است كه در نظر عرف، قابل توّجه و معتنابه باشد.

س 1462: زنجيرزدن به بدن همانگونه كه بعضى از مسلمانان انجام مى‌دهند، چه حكمى دارد؟ ج: اگر به نحو متعارف و بگونه‌اى باشد كه از نظر عرفى از مظاهر حزن و اندوه در عزادارى محسوب شود اشكال ندارد.

ولادت‌ها و اعياد

س 1463: آيا انشاى عقد اخوّت در ايّامى غير از روز عيد غدير خم جايز است؟ ج: انحصار آن به روز مبارك عيد غدير خم معلوم نيست هر چند اولىٰ و احوط است.

س 1464: آيا واجب است عقد اخوّت به همان صيغۀ مشهور اجرا شود يا اينكه اجراى آن به هر لغتى صحيح است؟ ج: رعايت صيغۀ خاصى كه وارد شده هر چند اولىٰ است ولى تعيُّن آن احراز نشده است.

س 1465: نظر حضرت عالى راجع به عيد نوروز چيست؟ آيا همانند عيدهايى كه مسلمانان آنها را جدى مى‌گيرند مثل عيد فطر و قربان، از نظر شرعى ثابت شده است يا اينكه فقط روز مباركى محسوب مى‌شود مثل روز جمعه و مناسبتهاى ديگر؟ ج: هر چند نصّ معتبرى مبنى بر اينكه عيد نوروز از اعياد دينى يا ايام مبارك شرعى باشد، وارد نشده است، ولى جشن گرفتن و ديد و بازديد در آن روز، اشكال ندارد، بلكه از اين جهت كه صله رحم مى‌باشد مستحسن است.

س 1466: آيا آنچه راجع به عيد نوروز و فضيلت و اعمال آن وارد شده، صحيح است؟ آيا انجام آن اعمال (اعم از نماز و دعا و غيره) به قصد ورود جايز است؟ ج: انجام آن اعمال به قصد ورود، محل تأمل و اشكال است، بله انجام آنها به قصد رجاء و اميد مطلوب بودن، اشكال ندارد.

احتكار و اسراف

س 1467: احتكار چه چيزهايى از نظر شرعى حرام است؟ آيا تعزير مالىِ محتكران به نظر جناب عالى جايز است؟ ج: حرمتِ احتكار بر اساس آنچه در روايات آمده و نظر مشهور هم همان است، فقط در غلّاتِ چهارگانه و در روغن حيوانى و روغن نباتى است كه طبقات مختلف جامعه به آن نياز دارند، ولى حكومت اسلامى هنگامى كه مصلحت عمومى اقتضا كند، حق دارد از احتكار ساير احتياجات مردم هم جلوگيرى كند و اجراى تعزير مالى بر محتكر در صورتى كه حاكم صلاح بداند، اشكال ندارد.

س 1468: گفته مى‌شود كه استفاده از نيروى برق براى روشنايى بيشتر از مقدار نياز، اسراف محسوب نمى‌شود، آيا اين سخن صحيح است؟ ج: شكّى نيست كه استفاده و مصرف هر چيز حتّى نيروى برق و نور چراغ بيشتر از مقدار نياز، اسراف محسوب مى‌شود. آنچه صحيح است سخن منقول از رسول الله «صلّى الله عليه و آله و سلّم» است كه مى‌فرمايد: «لا سرف فى خير» در كار خير، اسراف وجود ندارد.