[مسأله 1756]

مسأله 1756 اگر بواسطۀ قناعت كردن، چيزى از مخارج سال انسان زياد بيايد، بايد خمس آن را بدهد.

اين مسأله در رساله آيت اللّٰه مكارم نيست

بهجت : مسأله اگر بواسطۀ قناعت كردن، منفعت كسب را كمتر مصرف كند و چيزى از مخارج سال زياد بيايد، بايد خمس آن را بدهد. و همچنين اگر كسى بيشتر از متعارف و متناسب با شأن خود در سال از درآمد مصرف كند خمس مقدار زائد را بايد بدهد.

[مسأله 1757]

مسأله 1757 كسى كه ديگرى مخارج (1) او را مى‌دهد (2) ، بايد خمس تمام مالى را كه به دست مى‌آورد بدهد (3) . ولى اگر مقدارى از آن را خرج زيارت و مانند آن كرده باشد فقط بايد خمس باقى مانده را بدهد

. اين مسأله در رساله آيت اللّٰه مكارم نيست

(1) سيستانى : تمام مخارج. .

(2) بهجت : مثل زنى كه شوهر مخارج او را مى‌دهد، اگر خودش كسبى داشته باشد. .

(3) خوئى ، گلپايگانى ، تبريزى ، سيستانى ، صافى : بقيّه مسأله ذكر نشده.

زنجانى : بايد خمس تمام مالى را كه به دست مى‌آورد و يك سال در دست او مى‌ماند، بدهد. [پايان مسأله]

مسائل اختصاصى

گلپايگانى ، صافى : مسأله 1766 چيزهايى كه زكات به آنها تعلق مى‌گيرد كه در مسأله [1853]ذكر مى‌شود اگر بعد از دادن زكات آنها از مخارج سال زياد بيايد بايد خمس آنها را بدهد.

بهجت : مسأله 1379 پولى را كه انسان قرض مى‌دهد، اگر سر سال، موعد وصول آن فرارسيده باشد و وصول آن بدون عُسر، ممكن باشد به حُكم موجودى اوست؛ در غير اين صورت هر زمان آن را وصول كرد، با تحقق ديگر شرايط بايد خمس آن را بدهد و پولى را كه انسان قرض گرفته خمس ندارد و منافع آن به حكم ساير منافع است.

فاضل : مسأله 1806 اگر از مالى كه به انسان به ارث مى‌رسد سودى حاصل شود يا آن مال نما داشته باشد سود و نماى آن جزء منافع سال حصول قرار مى‌گيرد كه اگر تا آخر سال خمس باقى ماند به احتياط واجب بايد خمس آن را بدهد و اگر قيمت اين مال افزايش پيدا كند به قيمت افزوده شده خمس تعلق نمى‌گيرد.

[مسأله 1758]

مسأله 1758 اگر مِلكى را بر افراد معيّنى مثلاً بر اولاد خود وقف نمايد، چنانچه در آن ملك زراعت و درختكارى كنند و از آن، چيزى به دست آورند (1) و از مخارج سال آنان زياد بيايد، بايد خمس آن را بدهند (2)

(1) مكارم : چنانچه آن ملك درآمدى داشته باشد. .

(2) خوئى ، تبريزى ، سيستانى ، نورى : و همچنين اگر ( گلپايگانى ، صافى : بلكه اگر) طور ديگرى هم از آن ملك نفع ببرند مثلاً اجارۀ آن را بگيرند، ( گلپايگانى ، صافى : بنا بر احتياط واجب) بايد خمس مقدارى را كه از مخارج سالشان زياد مى‌آيد بدهند.