مكارم: مسأله هر گاه ركوع را فراموش كند و پيش از سجدۀ اوّل يا ميان دو سجده، يا قبل از آن كه پيشانى براى سجدۀ دوّم به زمين رسد متوجّه شود، بايد برگردد و بايستد و بعد به ركوع رود.

مسأله اختصاصى

مكارم: مسأله 939 ركوع از واجبات ركنى است كه اگر ترك شود يا در يك ركعت دو ركوع يا بيشتر به جا آورد نماز باطل است خواه عمداً باشد يا از روى سهو و فراموشى.

[مسأله 1042 اگر بعد از آن كه پيشانى به زمين برسد]

مسأله 1042 اگر بعد از آن كه پيشانى به زمين برسد، يادش بيايد كه ركوع نكرده (1) بنا بر احتياط واجب بايد بايستد و ركوع را به جا آورد و نماز را تمام كند و دوباره بخواند (2) .

اين مسأله، در رسالۀ آيت اللّٰه بهجت نيست

(1) اراكى: بايد بايستد و ركوع را به جا آورد و نماز را تمام كند و بنا بر احتياط واجب نماز را دوباره بخواند.

خوئى، تبريزى، سيستانى، زنجانى: لازم است برگردد و ركوع را بعد از ايستادن به جا آورد و در صورتى كه در سجدۀ دوّم يادش بيايد نمازش (سيستانى: بنا بر احتياط لازم) باطل است.

زنجانى: به احتياط واجب دو سجده را ناديده گرفته و پس از انجام ركوع و سجود نماز را تمام كند، پس از آن نماز را دوباره بخواند.

(2) فاضل: و اگر در سجده دوّم يادش بيايد، نمازش باطل است و بايد آن را از سر بگيرد.

مكارم: رجوع كنيد به ذيل مسأله 1041.

گلپايگانى، صافى: مسأله اگر بعد از آن كه براى سجدۀ دوّم پيشانى به زمين رسيد، يادش بيايد كه ركوع نكرده نمازش باطل است ولى تا داخل سجدۀ دوّم نشده اگر يادش بيايد كه ركوع نكرده بايد بايستد و ركوع را به جا آورد و بعد از تمام شدن نماز براى زيادى سجده احتياطاً دو سجدۀ سهو به جا آورد و اگر احتياطاً نماز را دوباره بخواند بهتر است.

[مسأله 1043 پيش از رفتن به ركوع در حالى كه راست ايستاده تكبير بگويد]

مسأله 1043 مستحب است پيش از رفتن به ركوع در حالى كه راست ايستاده تكبير بگويد و در ركوع زانوها را به عقب دهد و پشت را صاف نگهدارد و گردن را بكشد و مساوى پشت نگهدارد و بين دو قدم را نگاه كند (و پيش از ذكر يا بعد از آن صلوات بفرستد (1)) و بعد از آن كه از ركوع برخاست و راست ايستاد، در حال آرامى بدن بگويد «سَمِعَ اللّٰهُ لِمَنْ حَمِدَهُ» (2) .

(1) گلپايگانى: ولى آن را به نيّت ذكر ركوع نگويد. .

[قسمت داخل پرانتز در رساله آيت اللّٰه مكارم نيست]

(2) بهجت: و در حال ركوع بلكه در تمام احوال نماز، گذاشتن دستها در زير همۀ لباسها مكروه است.

[مسأله 1044 در ركوع زنها دست را از زانو بالاتر بگذارند]

مسأله 1044 مستحب است در ركوع زنها دست را از زانو بالاتر بگذارند (1) و زانوها را به عقب ندهند.

اين مسأله، در رسالۀ آيت اللّٰه مكارم نيست

(1) اراكى: بقيه مسأله ذكر نشده.