دعواى اسلام مى‌كنى و دم از اسلام مى‌زنى و خدا را حاضر و ناظر مى‌دانى،گرفتم كه از عذاب او انديشه ندارى و به رحم او اميدوارى،آخر حيا و شرم تو چه شد كسى را كه اميدگاه توست هر روز در حضور او عصيان مى‌كنى و به خلاف فرموده او رفتار مى‌نمايى!اى نفس خبيث!و اى بى‌شرم و منافق!اگر طعام لذيذى حاضر باشد كه تو بسيار راغب به آن باشى و يك يهودى تو را خبر دهد كه:زهر در آن طعام است ترك آن مى‌كنى.يا طبيب فاسقى گويد كه:فلان غذا كشنده است دست از آن مى‌كشى و نمى‌گويى كه گاه است اين شخص دروغ بگويد،يا خطا كرده باشد،يا قوّت مزاج من دفع آن كند،يا خدا به قدرت كامله خود دفع اذيّت او نمايد.

و همچنين اگر طفلى گويد عقربى به جامه تو داخل شد«سپند» [1] آسا از جا مى جهى و جامه را مى‌كنى و حال آنكه گاه است آن طفل دروغ گفته باشد،يا عقرب تو را نگزد.

پس چگونه شد كه قول خدا و پيغمبران مرسل او و گفته اوليا و حكما و علما در نزد تو از قول يهودى يا فاسقى يا طفلى كمتر است؟!و اگر به احتمال عفو و كرم در معاصى نظر مى‌كنى چرا به احتمالاتى كه مذكور شد در گفته ايشان التفات نمى‌نمايى؟ پس مكرر امثال اين معاتبات را با نفس خود كند و بعد از آن،در مقام زجر و تنبيه آن برآيد و آن را به عبادات شاقّه،و تصدّق أموال مرغوبه خود،و تلافى تقصيرات خود بدارد.چنانكه اگر لقمه مشتبه يا حرام خورده باشد آن را گرسنگى دهد.و اگر زبان به غيبت مسلمانى گشوده باشد مدح او را كند.يا زبان را به سكوت تنبيه كند.يا به ذكر بسيار،غرامت از او بكشد.و اگر در نمازى سهل انگارى كرده باشد نماز بسيار به جا آورد.و اگر به فقيرى استخفاف نموده باشد مال بسيارى به او بدهد.و همچنين در ساير معاصى و تقصيرات.

اسبابى كه اعمال مرابطه با آنها آسان مى‌شود

مخفى نماند كه:نفس سركش را به زير بار اين عقوبتها و زحمتها كشيدن به دو چيز آسان مى‌شود:

اوّل:ملاحظه اخبارى كه وارد شده است در فضيلت رياضت نفس و مجاهده با آن و ثواب طاعات و خيرات.

همچنان كه از امام جعفر صادق-عليه السّلام-مروى است كه فرمودند:«خوشا به حال بنده‌اى كه با نفس و هوا و هوس خود جهاد كند و هر كه لشكر هواى خود را