مواضع خوف و بيم نگاهداشتن و در«مخاوف» [1]و محل خطر صبر كردن تا به تدريج ملكه حاصل گردد و در دل قوتى و اطمينانى پيدا شود.

ايمنى از مكر خدا

صفت دوم:از صفات رذيله متعلق به قوه غضبيه،ايمنى از مكر الله است،كه آدمى از عذاب الهى و امتحانات او ايمن نشيند و از عظمت و جلال او نينديشد،و در دل انديشه مؤاخذه او را نداشته باشد.و در اينجا چند فصل است:

فصل اول:سبب ايمنى از مكر الله

بدان كه:سبب اين صفت،غفلت از عظمت رب العزه و جهل به ابتلا و امتحانات آن حضرت،يا عدم اعتقاد به محاسبه روز قيامت و جزا دادن اعمال از نيك و بد،يا اطمينان به سعه رحمت و رأفت او يا اعتماد بر طاعت و عبادت خود است.و اين صفت از هر يك از اين اسباب كه ناشى شده باشد از صفات مهلكه و موجب نكال و خسران مال است،چون باعث آن يا كفر است يا جهل يا غرور يا عجب،و هر يك از آنها راهى است كه آدمى را به هلاكت مى‌كشاند.

پس اگر غفلت از عظمت الهى باشد باعث آن جهل و نادانى است.و اگر از عدم اعتقاد باشد منشأ آن كفر و بى‌ايمانى است.و اگر از تكيه به رحمت الهى باشد غرور است.و اگر از اعتماد بر عمل خود باشد عجب است.و اخبار و آيات بر مذمت ايمنى از مكر خدا مستفيض، [2]و در كتاب كريم وارد است كه:

« فَلاٰ يَأْمَنُ مَكْرَ اللّٰهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الْخٰاسِرُونَ » [3]يعنى:«از مكر خدا ايمن نمى‌گردند مگر جماعت زيانكاران».

و به تواتر ثابت شده است كه:طايفه فرشتگان و خيل پيغمبران از مكر الهى خائف و ترسان‌اند.همچنان كه مروى است كه:«بعد از آنكه از ابليس سر زد آنچه سر زد و مردود درگاه احديّت شد،و به آن لعين رسيد آنچه رسيد،جبرئيل و ميكائيل كه از مقرّبان بارگاه ربّ جليل‌اند با هم به گريه و زارى نشستند،خطاب الهى به ايشان رسيد كه:

چه شده است شما را و به چه سبب گريه مى‌كنيد؟عرض كردند كه:پروردگارا!از