«وَاللَّهِ لَوْ اعْطِيتُ الْاقاليمَ السَّبْعَةَ بِما تَحْتَ افْلاكِها، عَلى‌ انْ اعْصِىَ اللَّهَ فى‌ نَمْلَةٍ اسْلُبُها جُلْبَ شَعيرَةٍ ما فَعَلْتُهُ، وَ انَّ دُنْياكُمْ عِنْدى‌ لَأَهْوَنُ مِنْ وَرَقَةٍ فى‌ فَمِ جَرادَةٍ تَقْضَمُها

؛ به خداوند سوگند! اگر اقليم‌هاى هفتگانه با آنچه در زير آسمانهاست (همه جهان هستى) را به من بدهند كه خداوند را با گرفتن پوست جويى از دهان مورچه‌اى نافرمانى كنم، هرگز چنين نخواهم كرد! (چرا كه) دنياى شما، از برگ جويده‌اى كه در دهان ملخى باشد نزد من خوارتر و بى‌ارزش‌تر است». [1]

3.

«وَ الرِّبَا بِالْبَيْعِ‌

؛ و در پوشش بيع به رباخوارى مى‌پردازند». [2] براى رهايى از ربا و در عين حال به دست آوردن سود مناسب، گاه مى‌توان از حيله مثبت استفاده كرد. مثلًا شما مى‌خواهيد مبلغ 10 ميليون تومان وام به كسى بدهيد كه بعد از دو سال به شما بازگرداند و در عين حال ارزش پولتان حفظ شود. اگر 10 ميليون بدهيد و 12 ميليون بگيريد ربا و حرام است امّا مى‌توانيد معادل 10 ميليون سكّه طلا به طرف مقابل بدهيد و بعد از دو سال همان مقدار سكّه از او بگيريد. به اين طريق ارزش پولتان بعد از دو سال حفظ شده و آلوده به رباخوارى هم نشده‌ايد. اين حيله مثبت است. امّا آنچه كه در ميان بعضى مرسوم است كه 10 ميليون تومان به ضميمه يك قوطى كبريت مى‌دهند و بعد از مدّتى 12 ميليون مى‌گيرند و دو ميليون را ارزش قوطى كبريت حساب مى‌كنند همان رباخوارى در پوشش بيع است و جزء حيله‌هاى شرعى منفى و ناصحيح محسوب مى‌شود. چرا كه يكى از شرايط معامله جدّى بودن آن است و در اين‌جا قصد جدّى وجود ندارد و در هيچ جاى عالَم يك قوطى كبريت به دو ميليون تومان خريد و فروش نمى‌شود. بنابراين، اگر چاره‌جويى در مسير حق و به‌

[1]. نهج‌البلاغه، خطبه 224.

[2]. همان، خطبه 156.