پيش ببرد، سامان نخواهد يافت، و به كمال مطلوب نخواهد رسيد، تشخيص اين قوانين به طور صحيح و سپس اجراى آنها جز به وسيله رهبران آگاه و پاك و معصوم الهى صورت نخواهد گرفت.

6- انسانها در درك كمالات و تحصيل علوم و معارف و كسب فضايل متفاوت هستند. بعضى توانايى بر حركت در اين مسير را دارند، و بعضى عاجز و ناتوانند.

رهبران الهى گروه اول را تقويت مى‌كنند، و گروه دوم را مدد مى‌دهند تا هر دو گروه به كمال ممكن برسند.

7- نوع انسان نيازمند به وسايل و صنايع و علومى است، رهبران الهى مى‌توانند بنيان گذار و محرك انسانها در وصول به اين هدف گردند.

8- مراتب اخلاق در انسانها متفاوت است، و براى پرورش اين فضايل تنها راه، رهبران پاك و معصوم الهى هستند.

9- پيشوايان الهى از ثواب و عقاب و پاداش و كيفر الهى در برابر طاعت و گناه، آگاهى كامل دارند و هنگامى كه ديگران از را اين امور آگاه كنند انگيزه نيرومندى براى انجام وظايف در آنان پيدا مى‌شود. [1]

با توجه به اينكه امامت چيزى جز استمرار خط نبوت نيست، غالب اين فلسفله‌ها در مورد امامان معصوم عليهم السلام نيز ثابت است.

در قرآن مجيد تمام اين امور و حتى فراتر از آن در سه عنوان خلاصه شده است تعليم و تربيت و قيام به قسط كه در آيات متعددى به آن اشاره شده، در يك جا درباره فلسفه قيام پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله مى‌فرمايد: هُوَ الَّذى بَعَثَ فِى الامِّيينَ رَسُولًا مِنْهُمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِهِ يُزَكّيهِمْ وَ يُعَلِّمُهُم الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ انْ كانُوا مِنْ قَبْلُ لَفى ضلالٍ مُبين‌: «او كسى است كه در ميان جمعيت درس نخوانده، رسولى از خودشان‌

[1]. ر. ك: شرح تجريد، صفحه 271 (با كمى تلخيص و اقتباس).