پيشينيان نيز، چشم دل را بينا و گوش جان را شنوا مى‌سازد.

با اين اشاره به فلسفه و آثار تاريخ پيشينيان به قرآن باز مى‌گرديم و به اعجاز تاريخى قرآن مى‌نگريم.

گستره تاريخ در قرآن‌

گفتيم قسمت مهمى از مباحث تربيتى و مواعظ و اندرزهاى و بشارت‌ها و انذارها و بيم‌ها و اميدهاى قرآن، در قالب مسائل تاريخى بيان شده؛ و به قدرى زيبا و گويا و مؤثر مطرح شده كه هر شنونده‌اى را بى‌اختيار به سوى آن اهداف عالى مى‌كشاند و تا انسان سوره هايى مانند يوسف، انبياء، طه، قصص، مريم و آل عمران و بقره و ... را، مطالعه نكند به عظمت فوق العاده مباحث تاريخى قرآن پى نمى‌برد.

اصولًا مباحث تاريخى قرآن داراى ويژگى‌هاى زير است:

1. تكيه بر قسمت‌هاى حساس و انداختن ذره بين قوى روى مسائلى كه نقش مهم تربيتى دارند.

2. خالى بودن از هر گونه حشو و زوائد.

3. خالى بودن از تناقض و تضاد و ناهماهنگى.

4. بر خلاف روش تاريخ نگارى معمول آن زمان (حتى قرن‌ها بعد از آن)، كه تاريخ به عنوان يك سرگرمى كه حداكثر به عنوان يك آگاهى از وضع گذشتگان‌