آفريديم، و او را مى آزماييم؛ (بدين جهت) او را شنوا و بينا قرار داديم».

نطفه در لغت به معناى آب صاف، يا به معناى آب كم است. [1]

امْشاج جمع مشج (بر وزن نسج يا بر وزن سبب) يا جمع شيج به معناى شئ مخلوط است؛ در اين‌كه اين نطفه از چه چيز مخلوط است مفسران احتمالات گوناگونى داده‌اند، گاه آن را اشاره به تركيب نطفه انسان (از اسپرم و اوول) دانسته‌اند و گاه اشاره به تركيبى از استعدادهاى مختلف (از نظر جسمانى و روحانى، زشت و زيبا، باهوش و كم هوش و ...) ذكر كرده‌اند؛ و گاه اشاره به تركيب نطفه انسان از مواد مختلفى از فلزات و شبيه فلزات دانسته‌اند.

البته همه اينها خوب است، و شايد براى زمان خود بهترين تفسير بوده، ولى دقيقاً منطبق بر معناى آيه نيست؛ زيرا اولًا امشاج جمع است و اطلاق آن بر دو چيز (اسپرم و اوول) خلاف ظاهر است و ثانياً وجود استعدادهاى مختلف در اشخاص جداگانه با معناى امشاج تناسب ندارد و همچنين تركيب نطفه از انواع فلزات و شبه فلزات نيز مناسب به نظر نمى‌رسد؛ زيرا اين امر منحصر به نطفه نيست و تمام موجودات آلى اعم از انسان و گياه و انواع غذاها، تركيبى از اين مواد هستند. به علاوه واژه نطفه در آيات متعددى ازقرآن به خصوص نطفه مرد اطلاق شده؛ مثلًا در آيه 37 سوره قيامت مى‌خوانيم: أَلَمْ يَكُ نُطْفَةً مِنْ مَنِىٍّ يُمْنَى‌: «آيا او نطفه اى از منى كه در رحم ريخته مى شود نبود؟!»

ولى با پيشرفت علم و گسترش تحقيقات دانشمندان، امروز اين معنا اثبات شده است كه اين قطرات ناچيز منى (كه تعبير ديگرش نطفه است) از آب‌هاى‌

[1]. در معجم مقاييس و مفردات به معناى اول، و در لسان العرب به معناى دوم اشاره شده است.