خود را متوجّه او مى‌كند؛ و هر انگيزه‌اى غير از انگيزه الهى را مردود مى‌شمرد؛ و تمام هستى خويش را در اختيار كسى مى‌گذارد كه همه هستى‌ها از آن او است، و هرچه را غير از، باطل و فانى مى‌داند.

منتها خالص شدن انسان از ناخالصى‌هاى شرك و هوا و هوس و انگيزه‌هاى غير الهى دو مرحله دارد: مرحله اوّل‌ از طريق خودسازى تا آن‌جا كه در توان خود انسان است؛ يعنى انسان بعد از پيمودن اين راه با جدّ و جهد و تلاش فراوان در زمره «مخلصين»- افرادى كه خود را خالص كرده‌اند- درآيد.

مرحله بعد مرحله پاكسازى وجود انسان از ناخالصى‌هايى كه از بس دقيق و باريك اند، از ديد او ممكن است پنهان بماند، اين‌جا است كه عنايات الهيه به يارى بنده‌اش مى‌آيد و او را از ناخالصى‌ها پاك مى‌سازد و به مقام مخلصين- خالص شدگان- مى‌رساند، و اين مقام والاى انبياء و اولياء و بندگان خالص خدا است.

بديهى است آثار اين اخلاص در اعمال آنها تجلى مى‌كند و به خوبى مى‌توان رسيدن آنها را به اين مقام از پاكى گفتار و اعمال آنان دريافت، و به هر حال اين نيز از صفات بارز انبياء است.

10- نرمش و حسن خلق و محبّت‌

مقام رهبرى انبياء ايجاب مى‌كند كه با مردم بجوشند؛ و در برابر خشونت افراد نادان و متعصب و لجوج تا آن‌جا كه امكان دارد نرمش به خرج دهند؛ و خلاصه در قلوب افراد مختلف از طريق محبت نفوذ كنند؛ و اين يكى ديگر از اوصاف بارز آنها است.

آن در دهمين آيه درباره پيغمبر اسلام صلى الله عليه و آله و سلم مى‌فرمايد: «به واسطه رحمت الهى در برابر آنها نرم و مهربان شدى در حالى كه اگر خشن و سنگ‌دل بودى از اطراف تو پراكنده مى‌شدند» فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنْتَ فَظّاً غَلِيظَ الْقَلْبِ‌