پيامبران چه تفاوتى با ما دارند؟ و چه فضيلت و امتيازى نسبت به ساير انسان‌ها دارا هستند؟ و كدام دليل بر صدق ادّعاى خود مى‌توانند داشته باشند؟ سخن آنها چه تفاوتى با ديگران دارد؟ و اگر كارهاى خارق‌العاده انجام مى‌دهند، كسان ديگرى هم هستند كه از امور پنهانى خبر مى‌دهند.

د: مى‌دانيم خداوند حكيم است و دستور غير حكيمانه صادر نمى‌كند، در حالى كه پيامبرانى كه مدّعى شرايع اند، دستوراتى آورده‌اند كه با حكم عقل سازگار نيست، مثلًا احرام و سعى صفا و مروه و سنگ زدن به ستون‌هاى مخصوص (رمى جمرات) و مانند آن چه فايده‌اى دارد؟ چرا آنها بعضى از مواد غذايى انسان را حرام شمرده‌اند و بعضى از اشيائى كه مضرّ است حلال؟ [1]

پاسخ:

با كمى دقت پاسخ شبهات بالا روشن مى‌شود:

الف: ما نبايد فراموش كنيم كه معلومات و ادراكات عقلى ما در برابر آنچه نمى‌دانيم قطره‌اى در مقابل يك اقيانوس عظيم است؛ اين حقيقتى است كه همه دانشمندان، اعم از الهى و مادى، به آن معترف‌اند.

كسى كه مى‌گويد: «آنچه را پيامبران آورده‌اند يا موافق عقل ما است يا مخالف»، مفهوم سخنش اين است كه عقل همه چيز را درك مى‌كند، در حالى كه چنين نيست، بلكه در اين‌جا شقّ ثالث و قسم سوّمى وجود دارد كه از هر دو قسم سابق گسترده‌تر است. و آن امورى است كه ما اصلًا از آن آگاهى نداريم، و نمى‌توانيم نفى و اثبات كنيم، اما هنگامى كه با دلايلى كه بعداً اشاره خواهيم كرد اجمالًا ثابت مى‌شود كه پيامبران از طرف خداوند سخن مى‌گويند، و از درياى بيكران علم او خبر مى‌دهند، راه منطقى جز پذيرش آن نيست.

[1]. ملل و نحل شهرستانى، باب چهارم، آراء الهند، فصل، اوّل براهه، ص 250.