با استفاده از وسائل و اسباب، و در هر صورت ابتكار اين امر (ساختن مفتول‌هاى نازك و محكم براى بافتن زره در آن زمان به گونه‌اى كه هم پوشيده آن راحت باشد، و هم مانع تحرك سربازان نشود، و هم در مقابل ضربه تير و شمشير و خنجر مقاومت كند، كار مهم و پيچيده‌اى بود، و اهميّت آن در آن عصر كمتر از ابداع سلاح‌هاى مهم دنياى امروز نبود.

ممكن است آيه 15 سوره نمل نيز اشاره به همين علم و دانش داوود در زمينه تهيه اين وسيله دفاعى يا به اضافه علوم ديگر باشد آن‌جا كه مى‌فرمايد وَلَقَدْ آتَيْنَا دَاوُدَ وَ سُلَيْمَانَ عِلْماً «ما به داوود و سليمان علم مهمى بخشيديم» [1]

قبلًا نيز از اين موضوع- به مناسبت ديگرى- بحث كرده‌ايم.

3- آگاهى يوسف از تعبير خواب‌

آيا خواب مى‌تواند از حوادث آينده پرده بردارد و مسائلى را روشن سازد؟ اگر جواب اين سؤال مثبت است كدام خواب است و در هر صورت آيا خواب‌ها با زبان كنايه و سمبليك سخن مى‌گويند، يا صريح، و يا گاهى با صراحت و گاهى با كنايه؟ و در صورت دوّم زبان كنايه خواب را چه اشخاصى مى‌دانند و اين علم در اختيار كيست؟

و اصولًا حقيقت خواب ديدن چيست؟ و رؤيا چگونه در روح و ذهن آدمى نقش مى‌بندد؟

اينها سؤالات پيچيده‌اى است كه پاسخ به آنها بحث‌هاى مفصل و طولانى را مى‌طلبد، و از موضوع سخن ما خارج است. [2]

آنچه از نظر بحث‌هاى قرآنى مسلم است اين است كه خواب به طور اجمال ممكن‌

[1]. اين احتمال در تفسير قرطبى، جلد 7، صفحه 4879 ذيل آيه مورد بحث آمده است.

[2]. در تفسير نمونه، جلد 9 در آيات مربوط به يوسف بحث نسبتا مشروحى در اين زمينه‌ها آمده، هر چند اداى كامل حق آن در خور كتاب مستقلى است.