قُسِّمَ عَلى‌ جَميعِ ضُعَفاءِ الدُّنْيا لَصَارُوا بِهِ اقْوِياءَ، وَ مِنَ الشَّجَاعَةِ مَا لَوْ قُسِّمَ عَلَى‌ جَمِيعِ جُنَبَاءِ الدُّنَيا لَصَارُوا بِهِ شَجْعاناً، وَ مِنَ الْحِلْمِ مَا لَوْ قَسِّمَ عَلى‌ جَمِيعِ سُفَهَاءِ الدُّنْيَا لَصَاروا بِهِ حُلَمَاءَ!:

«اى ابوجهل! خداوند آن‌قدر به من عقل و خرد بخشيده كه اگر بر جميع ابلهان و مجنون‌هاى دنيا تقسيم كنند همگى عاقل خواهند شد، و آن‌قدر قوت داده كه اگر بر همه ناتوان‌هاى جهان تقسيم كنند همگى نيرومند مى‌شوند، و آن‌قدر شجاعت عطا فرموده كه اگر بر تمام ترسوهاى عالم تقسيم نمايند همگى شجاع خواهند شد، و آن‌قدر حلم و تدبير در امور بخشيده كه اگر بر تمام سفيهان جهان تقسيم كنند همگى صاحب تدبير مى‌شوند»! [1]

هنگامى كه اميرمؤمنان على عليه السلام داراى چنين مرتبه‌اى از عقل و خرد باشد مسلّماً پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم به طريق اولى از چنين موهبت عظيمى برخوردار است.

زندگى پيامبران نيز نشان مى‌دهد كه آنها بهره فوق‌العاده‌اى از عقل و خرد داشته‌اند و اين خود يكى از منابع مهم دانش و معرفت آنهاست.

6- علومى كه به وراثت از يكديگر مى‌بردند منبع ديگرى است، مدارك بيشمارى در دست داريم كه نشان مى‌دهد پيامبران علوم و دانش‌هاى خود را به پيامبران ديگر يا به اوصياى خود منتقل مى‌ساختند و به ارث مى‌گذاشتند.

در تفسير آيه‌ وَ وَرِثَ سُلَيْمَانُ داوُدَ: «سليمان وارث داوود شد» (نمل 16) جمعى از مفسران گفته‌اند كه «ارث» در اين‌جا به معناى ارث بردن علم و دانش آن پيامبر يا به معناى مطلق توارث است كه شامل علم و دانش نيز مى‌شود.

و در داستان زكريا در تفسير آيه‌ يَرِثُنى‌ وَ يَرِثُ مِنْ آلِ يَعْقُوبَ: «جانشينى به من عنايت كن كه از من و از آل يعقوب ارث برد» (مريم 6) نيز جمعى از مفسران توارث علمى را در مفهوم جامع آيه داخل دانسته‌اند. [2]

در احاديث فراوانى نيز مى‌خوانيم: علومى كه خداوند به آدم عطا كرد (علم اسما) از ميان نرفت و به ارث به فرزندان برگزيده او رسيد!

[1]. بحارالانوار، جلد 19، صفحه 83 (باب هجرت)، حديث 34.

[2]. از جمله آلوسى در روح‌المعانى و سيّد قطب در فى ظلال القرآن.