1- آيا معصوم بودن انبيا جنبه «جبرى» دارد؟

بسيارى از افراد هنگامى كه بحث عصمت انبيا را مطالعه مى‌كنند، فوراً از خود سؤال مى‌نمايند كه مقام عصمت يك موهبت الهى است كه الزاماً به پيامبران و امامان داده شده، و هركس مشمول اين «موهبت» گردد در برابر گناه و خطا بيمه شده است، بنابراين معصوم بودن آنها فضيلت و افتخارى محسوب نخواهد شد، هركس مشمول چنين موهبتى گردد از تمامان گناهان و خطاها فاصله خواهد گرفت، و اين يك الزام الهى است.

بنابراين با وجود مقام عصمت، انجام گناه و خطا محال است، و واضح است كه ترك محال فضيلتى محسوب نمى‌شود، مثلًا اگر ما به انسان‌هايى كه درصد سال بعد مى‌آيند يا درصد سال قبل مى‌زيسته‌اند ظلم و ستم نمى‌كنيم افتخارى براى ما نيست، چون انجام چنين امرى براى ما محال است!

پاسخ‌

گرچه اين اشكال متوجه اصل مسأله عصمت انبيا نيست، بلكه فضيلت بودن آن را زير سؤال مى‌برد، با اين حال توجه به چند نكته مى‌تواند جواب اين سؤال را روشن سازد.

1- كسانى كه اين اشكال را مطرح مى‌كنند توجه به ريشه‌هاى عصمت انبيا ندارند، آنها چنين مى‌پندارند كه مقام عصمت مثلًا مانند مصونيت در برابر بعضى از بيمارى‌هاست كه از طريق تزريق بعضى از واكسن‌ها انجام مى‌شود، و هركس چنان تزريقى در مورد او انجام شود مبتلا به آن بيمارى نمى‌گردد چه بخواهد و چه نخواهد.

ولى در بحث‌هاى گذشته دانستيم كه مصونيت معصومين در برابر گناه از مقام معرفت و علم و تقواى آنها سرچمه مى‌گيرد، درست همانند پرهيز از پاره‌اى از گناهان براى فرد فرد ما كه به خاطر علم و آگاهى و ايمان و معرفت آن را ترك‌