جز خودشان را گمراه نمى كنند؛ وهيچ گونه زيانى به تو نمى رسانند».

اينها همه نشان مى‌دهد كه خداوند با تأييدات و امدادهاى خويش هرگز اجازه نمى‌داد وسوسه‌هاى شياطين جن و انس در پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله و سلم نفوذ كند، و او را از هرگونه انحراف مصون نگه مى‌داشت.

اينها همه در صورتى است كه‌ «امنيه» را به معناى «آرزو» يا «طرح» و «نقشه» بدانيم (زيرا ريشه اصلى اين كلمه به «تقدير و تصوير و فرض» باز مى‌گردد).

ولى اگر «امنيه» را به معناى تلاوت بگيريم، همان گونه كه بسيارى از مفسران احتمال داده‌اند، و حتى بعضى اشعار حسان بن ثابت را شاهدى براى اثبات اين مدعا ذكر كرده‌اند.

[1]

و فخر رازى نيز در تفسير خود مى‌گويد:" تمنى" در لغت به دو معنا آمده است:

نخست تمنى و آرزوى قلبى است، و دوّم تلاوت و قرائت است. [2]

در اين صورت مفهوم آيه چنين مى‌شود كه وقتى پيامبران الهى در برابر كفار و مشركان آيات و مواعظ خدا را مى‌خواندند شياطين- و شيطان صفتان- حرف‌هاى خود را در لابه‌لاى سخنان آنها براى اغفال مردم القا مى‌كردند، همان‌گونه كه در مورد پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله و سلم نيز چنين كارى را انجام مى‌دادند؛ چنانكه در آيه 26 سوره فصلت مى‌خوانيم: وَ قَالَ الَّذِينَ كَفَروا لَاتَسْمَعُوا لِهذَا الْقُرآنِ وَ الْغَوْافيهِ لَعَلَّكُمْ تَغْلِبُونَ‌: «كافران گفتند:" گوش به اين قرآن فرا ندهيد؛ و به هنگام تلاوت قرآن جنجال به پا كنيد تا پيروز شويد».

[1]. شعر اين است:

در تاج العروس شرح قاموس و همچنين در متن قاموس «تمنى الكتاب» را به معناى تلاوت كتاب ذكر كرده، سپس زهرى نقل مى‌كند كه تلاوت را از اين جهت «امنيه» گويند كه تلاوت كننده هرگاه به آيه رحمت مى‌رسد آرزوى رحمت مى‌كند و هرگاه به آيه عذاب مى‌رسد آرزوى نجات از آن را دارد، ولى مقاييس اللغة معتقد است كه اطلاق اين واژه بر تلاوت به خاطر آن است كه نوعى اندازه‌گيرى و گذاردن هر آيه‌اى در جاى خود مى‌باشد.

[2]. تفسير فخررازى، جلد 23، صفحه 51.