اينها را ترك كند كافر نيست ولى معصيت كرده است»! [1]

از نظر لغت نيز «عصيان»- همان‌گونه كه راغب در مفردات آورده- به معناى هرگونه خارج شدن از دايره اطاعت است (خواه اطاعت در اوامر و جوبى باشد يا مستحبات). [2]

سؤال: ممكن است در اين‌جا گفته شود درست است كه عصيان و گناه مفهوم وسيعى دارد كه حتى گاهى ترك مستحبات، و ترك اولى را شامل مى‌شود، و نسبت به افراد متفاوت است، ولى چه فلسفه‌اى داشته است كه خداوند كرارا در آيات قرآن مجيد اين تعبير را در مورد انبياى گرامى خود به كار برده است؟

پاسخ اين سؤال در حديث جالبى كه مرحوم طبرسى در كتاب «احتجاج» آورده، از اميرمؤمنان على عليه السلام نقل شده،- اين حديث، طولانى است و- در قسمتى از آن آمده است كه مرد زنديق (نامسلمان) عرض كرد: من مى‌بينم خداوند لغزش‌هاى پيامبران خود را آشكارا بيان كرده، مانند وَ عَصى‌ آدَمُ رَبَّهُ فَغَوى‌ (اين چه حكمتى دارد؟).

امام عليه السلام فرمود: «ذكر لغزش‌هاى انبياء و آنچه را خداوند در كتابش تبيين كرده، از روشن‌ترين دلايل حكمت خداوند متعال و قدرت ظاهر او است، زيرا مى‌دانست معجزات و دلايل انبياء چنان در دل امت‌ها بزرگ مى‌آيد كه بعضى معتقد به الوهيت و خدايى انبياء مى‌شوند، همان‌گونه كه نصاراى درباره عيسى بن مريم عليه السلام گفتند، لذا خداوند اين لغزش‌ها را مى‌شمارد تا همه بدانند آنها كمالات و صفات الهى را دارا

[1]. «تهذيب الاحكام» (مطابق نقل نورالثقلين، جلد 3، صفحه 404، حديث 165).

[2]. «مفردات» راغب ماده «عصى».